Suốt một thời gian dài, người ta nhầm lẫn hai chứng rối loạn tâm thần hiếm gặp: Tâm thần phân liệt và Rối loạn nhân cách dạng phân liệt (DID), còn được gọi là Rối loạn đa nhân cách. Ngoài việc thực tế là nhiều người mắc các rối loạn này bị xã hội kỳ thị, cả hai có rất ít điểm chung.

Tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt^[1] là một rối loạn tâm thần đặc trưng bởi ảo giác (nhìn và nghe thấy những thứ và những người không tồn tại), ảo tưởng, hành vi bất thường và không biết đâu là thực và đâu là ảo. Bệnh thường được chẩn đoán ở cuối tuổi vị thành niên hoặc từ đầu đến cuối tuổi 20, và được phát hiện ở nam nhiều hơn nữ. Người bị tâm thần phân liệt thường khó sống cuộc sống bình thường và thực hiện các hoạt động bình thường, chẳng hạn như tương tác với người khác hoặc có một công việc; họ cũng có thể bị trầm cảm vì họ nghe thấy giọng nói mà họ không nhận ra được trong đầu.

Tâm thần phân liệt rất khó điều trị vì người tâm thần phân liệt gặp khó khăn trong việc duy trì pháp đồ điều trị, thường bao gồm thuốc và tâm lý trị liệu.

Rối loạn nhân cách dạng phân liệt (Rối loạn đa nhân cách)

Rối loạn nhân cách dạng phân liệt (DID),^[2] còn được gọi là rối loạn đa nhân cách, được đặc trưng bởi hai hoặc nhiều bản thể hoặc nhân cách khác biệt tồn tại trong một người. Những bản thể này thường được hình thành như một cơ chế đối phó do (các) trải nghiệm gây sang chấn. Đôi khi, một người mắc DID sẽ mất dấu thời gian (lose track of time) hoặc sẽ không thể giải thích được một số khoảng thời gian trong ngày. Điều này thường xảy ra khi các bản thể hoặc nhân cách bên trong cá nhân nắm quyền kiểm soát họ.

Phân biệt hai chứng rối loạn này

Dù cả hai chứng rối loạn đều liên quan đến sang chấn, nhưng sự khác biệt truyền thống là với tâm thần phân liệt, sang chấn có xu hướng là hậu quả của bệnh và không phải là nguyên nhân. Sang chấn không làm cho ai đó bị tâm thần phân liệt, trong khi đối với hầu hết những người bị DID, đó được phát hiện là phản ứng đối với sang chấn. Tâm thần phân liệt được phân loại là một rối loạn tâm lý, và được điều trị chủ yếu bằng thuốc, trong khi DID được coi là một rối loạn phát triển được điều trị bằng sửa đổi hành vi và tâm lý trị liệu nhiều hơn.

Sự khác biệt giữa hai chứng rối loạn có vẻ rõ ràng, nhưng bác sĩ tâm thần Brad Foote của Đại học Y Albert Einstein cảnh báo các đồng nghiệp của mình rằng có thể nhầm lẫn hai tình trạng này ở đầu quá trình điều trị.

Người bị tâm thần phân liệt thường có thời gian hoạt động khó khăn hơn trong xã hội và thậm chí còn khó khăn hơn với các mối quan hệ xã hội như gia đình, công việc và bạn bè vì bản chất của chứng rối loạn. Tuy nhiên, nếu họ có sự hỗ trợ mạnh mẽ của gia đình và cộng đồng, họ có thể làm tốt và có thể sống một cuộc sống trọn vẹn, hạnh phúc và khỏe mạnh, với các mối quan hệ xã hội và gia đình xứng đáng.

Những người mắc chứng rối loạn đa nhân cách cũng có thể thường xuyên có được cuộc sống thành công, bình thường và những mối quan hệ hạnh phúc, lành mạnh với những người khác. Trong khi, giống như bị tâm thần phân liệt, họ có thể nghe thấy “giọng nói” trong đầu, những giọng nói đó là những bản thể hoặc tính cách khác nhau bên trong họ. Những tính cách hoặc bản thể như vậy có thể giúp hoặc cho phép người đó hoạt động trong cuộc sống chỉ với những gián đoạn nhất thời. Tuy nhiên, những người khác mắc DID có thể trải qua một khoảng thời gian khó khăn hơn, bởi vì các bản thể liên tục chiếm lấy một phần của cuộc sống của họ, thường khiến họ mất dấu thời gian. Cuộc đấu tranh cố gắng đối phó với rối loạn có thể khiến họ bị trầm cảm.

Trong khi cả tâm thần phân liệt và rối loạn đa nhân cách là những rối loạn sức khỏe tâm thần nghiêm trọng và mãn tính, sự khác biệt giữa chúng là rõ ràng. Những người bị tâm thần phân liệt nghe, thấy và tin vào những điều không có thật, và gặp khó khăn trong việc phân biệt thực tại với ảo giác; họ không có nhiều bản thể hoặc tính cách. Những người bị DID không có ảo tưởng hoặc nhìn thấy những thứ không tồn tại; giọng nói duy nhất họ nghe hoặc nói chuyện là tính cách hoặc bản thể khác của họ.

Nguồn ảnh bìa: WiseGeek từ wisegeek.org

Tài liệu tham khảo