Bộ não của chúng ta không được tạo ra để ghi nhớ mọi thứ mà chúng ta đã gặp. Trừ khi bạn là một trong những người hiếm hoi có trí nhớ hình ảnh, còn không thì mọi chi tiết về nội dung bạn thấy sẽ phai mờ nhanh chóng.

Bạn có thường xuyên nhớ lại việc đã đọc một bài báo, nhưng lại quên mất nội dung của nó không? Bạn đã bao giờ nhận ra một tiêu đề phim nhưng không nhớ nổi cốt truyện? Nếu bạn thường xuyên quên những thứ đã đọc và những bộ phim đã xem thì bạn không phải là người duy nhất như thế.

Hãy nghĩ về những món bạn đã ăn trong bữa trưa ngày hôm qua hay những việc bạn đã làm cuối tuần trước. Những ký ức đó có lẽ mờ mịt bởi vì chúng chẳng quan trọng cho sự sống còn của bạn. Bộ não của chúng ta có khoảng 8 GB dung lượng để hồi tưởng ngay lập tức và chỉ những thông tin cần thiết nhất sẽ được cắt giảm. Thứ còn đọng lại trong chúng ta là một hình ảnh lờ mờ chứa những thông tin không cần thiết. Tìm hiểu thêm về điều này trong bài viết khác của tôi: Bạn Đã và Đang Sử Dụng Sai Cách Bộ Não Của Mình: Bộ Não của Loài Người Không Được Thiết Kế Để Ghi Nhớ Mọi Thứ

Bộ não con người không được thiết kế để xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ. Chúng ta dồn dập với những kích thích mỗi ngày. Nếu xử lý và ghi nhớ mọi thứ thì có lẽ rất khó cho chúng ta hoạt động. Bộ não của bạn sắp xếp thông qua tất cả các kinh nghiệm để loại bỏ những điều quan trọng và không quan trọng mà chúng ta gặp phải.^[1]

Lần đầu tiên đọc một thứ gì đó, mục tiêu duy nhất của bạn là đọc cho xong

Không quan trọng cái việc bạn đã mong ngóng được xem một bộ phim hay đọc một cuốn sách nhiều tới mức như thế nào. Trừ khi nội dung của chúng có liên quan tới sự sống còn của bạn, còn không thì rất có thể bạn sẽ quên những gì bạn đã xem hay đọc ngay sau đó.

Một phần của lý do này là vì mục tiêu chính của bạn là xem phim hay đọc sách. Khi chưa bao giờ xem một cái gì đó thì sự thôi thúc đọc hết câu chuyện là mối quan tâm chính của bạn. Sau khi đã thỏa mãn mong muốn của mình, có lẽ bạn sẽ không nhớ được những gì mình đã xem. Xem xong một bộ phim hay đọc xong một cuốn sách không giống như ghi nhớ tất cả các chi tiết.

Con người lưu trữ ký ức thông qua một quá trình gọi là mã hóa. Bộ não của chúng ta mã hóa thông tin tốt hơn khi nó có thể liên kết thông tin mới với các trải nghiệm có sẵn từ trước.^[2]

Lần đầu tiên thấy thông tin giống như chúng ta đi ngang qua những người lạ trên phố. Các tế bào thần kinh xử lý thông tin rằng bạn đã gặp một người nào đó và tới đó là kết thúc. Không có sự nhận diện nào cả và sau khi xong tình huống đó, có lẽ bạn sẽ không thể nhớ được người mà bạn đã nhìn thấy.

Mặc dù vậy, một số người thậm chí vẫn nhớ được những thứ mà họ đã trông thấy. Tại sao lại như thế?

Bạn có thể cảm thấy bực bội khi không thể nhớ lại những gì bạn đã nhìn thấy, nhưng điều đó còn điên rồ hơn nữa khi bạn gặp phải một người dường như đã hấp thụ được mọi thứ. Đó là người bạn có thể đọc thuộc lòng mọi chi tiết trong bộ phim mà bạn đã xem vài tháng trước đó. Họ vẫn nói về nó thậm chí rất lâu sau khi những điểm tốt đẹp hơn trong phần thoại đã tuột khỏi tâm trí bạn. Bằng cách nào họ làm được việc đó?

Những người này không có những bộ nhớ đặc biệt. Họ đơn giản tiếp nhận thông tin một cách tích cực. Vì tích cực xử lý thông tin nên họ có thể trải nghiệm các chi tiết trong cuốn sách hay các cảnh trong phim liên tục trong một thời gian ngắn. Họ sửa đổi và tổng hợp thông tin để biến chúng thành thứ của riêng họ.

Điều này cũng giống như việc đi trên cùng một tuyến đường mỗi ngày và gặp những con người thân quen. Bạn bắt đầu nhận ra mọi người và quan sát nhiều hơn về họ bở vì họ đã quá quen thuộc đối với bạn. Tương tự như vậy, các tế bào thần kinh của bạn có thể dễ dàng tạo ra những kết nối mới khi chúng được yêu cầu xem lại và phân tích thông tin mới thay vì chỉ thụ động quan sát nó.

Chìa khóa là xem, kết nối và sau đó lặp lại

Bạn càng tích cực tham gia vào nội dung mà mình đang sử dụng thì bạn càng dễ nhớ nó. Khi tế bào thần kinh lặp đi lặp lại cùng một chủ đề thì việc chúng tạo ra các kết nối mới càng dễ dàng hơn.

Hãy nghĩ về điều đó giống như việc đi dạo trong rừng. Lúc đầu, chẳng có con đường nào cả, nhưng nếu cứ đi trên cùng một con đường mỗi ngày, cuối cùng, bạn sẽ tạo ra một con đường. Bạn có thể di chuyển nhanh chóng và dễ dàng ở nơi mà trước đây bạn phải quen với việc đi chậm. Bộ não của bạn xử lý bộ nhớ cũng giống như vậy. Bạn cần phải làm một con đường mòn cho các tế bào thần kinh của mình.

Đừng có lệ thuộc vào bộ nhớ ban đầu của mình

Lần đầu tiên bạn trải qua điều gì đó, có lẽ bạn sẽ quên rất nhiều chi tiết. Bạn có thể thấy khó tiếp thu những thứ cụ thể vì có quá nhiều thông tin mới. Khi xem phim hay đọc sách, bạn có thể thấy mình bị ám ảnh với những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Mục tiêu của bạn chỉ là đi đến cái kết mà thôi.

Rất hữu ích cho bạn khi xem lại nội dung nhiều lần. Có thể bạn sẽ thấy rằng vì bạn đã biết chuyện gì xảy ra nên bạn sẽ có thể đánh giá cao các chi tiết.

Xem lại hay đọc lại cũng không đủ

Bạn có thể xem đi xem lại cùng một thông tin, nhưng điều đó không có nghĩa rằng nó sẽ ở lại trong tâm trí bạn. Học vẹt (ghi nhớ bằng cách lặp lại) không giúp bạn tạo ra các kết nối có ý nghĩa với những gì bạn đang thấy.^[3]

Để ghi nhớ một điều gì đó, bạn cần phải áp dụng nó. Thay vì thụ động tiếp nhận thông tin hay chủ động cố gắng ghi nhớ nó bằng cách học vẹt thì điều quan trọng là phải tạo ra các kết nối. Nếu có thể áp dụng những điều bạn đã học được, nhận phản hồi và áp dụng lại một khái niệm kèm với phản hồi thì có nhiều khả năng liên kết hơn.

Ví dụ, tự đọc một công thức nấu ăn không giúp bạn học được cách nấu nướng. Nấu một món ăn và nhận được phản hồi kết hợp giữa vị giác của bạn và những ý kiến ​​của người khác sẽ nổi bật trong tâm trí của bạn. Xem ai đó tập một bài tập không bao giờ có hiệu quả tương tự như khi bạn tự tập. Khuôn mẫu là tất cả nhưng vô dụng trừ khi bạn ứng dụng được nó.

Khi bạn áp dụng một khái niệm hay một thực tiễn vào trong cuộc sống của mình thì việc nội bộ hóa thông tin sẽ trở nên dễ dàng hơn. Hãy nghĩ về lần đầu tiên bạn phải đi công tác so với hiện tại. Ban đầu, bạn phải suy nghĩ về từng bước trên chặng đường, nhưng bây giờ thì bạn thậm chí không phải nghĩ về nó nữa. Sự kết hợp của quá trình lặp lại và ứng dụng giúp củng cố các kết nối của tế bào thần kinh.

Đặt câu hỏi trong tâm trí bạn trước khi đọc/xem

Khi bạn lựa chọn một cuốn sách hay ngồi xuống xem một bộ phim thì phải có một mục đích trong tâm trí mình. Nếu không, chế độ mặc định của bạn sẽ chỉ đơn giản là đi đến cuối cuốn sách hay cuối bộ phim. Đặt một câu hỏi mà bạn muốn trả lời trước khi bắt đầu.

Ví dụ, đọc cuốn sách Sức Mạnh của Thói Quen mà không có mục đích sẽ không hữu ích lắm. Dường như sẽ chẳng có ích lợi gì đối với những người không sẵn sàng xây dựng thói quen cho dù cuốn sách đó có hay đến đâu đi chăng nữa. Mặt khác, nếu bạn nghĩ đến một thói quen xấu mà mình muốn từ bỏ trước khi bắt đầu đọc, bạn có thể ngay lập tức kết nối những gì bạn đã đọc với cuộc sống của chính mình.

Khi bạn phát hiện ra các chương hay những ý tưởng liên quan có trong sách, hãy tìm cách kết nối chúng. Đánh dấu chúng, viết ghi chú hay cắt những phần có liên quan. Ghi chép bằng tay là một cách đặc biệt có giá trị giúp bạn ghi nhớ các khái niệm quan trọng.^[4]

Những người xem nhiều phim hay đọc nhiều sách, nhưng lại không thể ghi nhớ hết được chúng, lãng phí rất nhiều thời gian. Họ đã không thu nhận bất kỳ thông tin nào thực sự giúp họ. Để tránh quên mọi thứ bạn đã thấy, hãy áp dụng nó ngay sau khi bạn thấy và thường xuyên xem lại các khái niệm.

Có một tâm trí giống như một cái bẫy thép

Rất có thể là vào ngày mai bạn sẽ quên những gì bạn đã đọc trong bài viết này trừ khi bạn lưu nó, đánh dấu nó và đưa ra quan điểm liên quan đến cuộc sống của bạn. Đánh dấu trang này và quay lại để bạn có thể nhớ những gì bạn cần làm nhằm có một trí nhớ tốt hơn trên phương tiện truyền thông mà bạn đang sử dụng.

Xem phim và đọc sách mà không suy nghĩ là một sự lãng phí thời gian. Hãy tận dụng tối đa mọi thứ bạn đã thấy và đã đọc bằng cách tìm mọi cách để tham gia vào nội dung. Hãy nghĩ về những điều bạn sẽ thiếu nếu bạn cho phép những cơ hội học tập này tuột khỏi tay bạn.

Nguồn ảnh bìa: Vecteezy từ vecteezy.com

Tài liệu tham khảo