Những kẻ chuyên ghen ăn tức ở luôn xuât hiện một cách khó chịu dưới nhiều hình thức. Trong khi đó, đồng nghĩa với các mối quan hệ lãng mạn, ghen tị có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức: anh em ruột thịt, người khác thành công hơn chính chúng ta, hoặc thậm chí trong tình bạn.

Bất cứ lĩnh vực nào mà sự ghen tị xuất hiện, ghen tị là một cảm xúc khó có thể xử lý và có thể khiến chúng ta có cảm giác không thỏa đáng, không xứng đáng và tức giận. Những cảm xúc tiêu cực này có thể "xơi tái" chúng ta một cách không cần thiết, và trong khi rất nhiều sự ghen tị có thể là một lý do chính đáng, thì phần lớn thời gian nó lại là thứ gì đó mà chúng ta cần kiểm soát và xuất phát từ những giả định và nhận thức không chính xác về bản thân và những người khác...

Ghen tị xuất phát từ nhu cầu tuổi thơ chưa được đáp ứng của bạn

Ghen tị được định nghĩa là một cảm xúc tiêu cực mạnh mẽ bắt nguồn từ sự bất an, sợ hãi, quan tâm và lo lắng về một sự mất mát tiềm tàng của một cái gì đó có giá trị cá nhân lớn. Nghe có vẻ quen nhỉ?

Tại sao một số người trong chúng ta lại dễ dàng cho rằng đó điều tồi tệ nhất và nhanh chóng đi đến kết luận trong khi những người khác thì dường như không bị ảnh hưởng?

Câu trả lời có thể nằm ở những năm đầu đời và mối quan hệ chúng ta có với cha mẹ hoặc người chăm sóc. Là con người, chúng ta khá mâu thuẫn - trong khi chúng ta ca ngợi là một cá nhân và ý tưởng tự lập, chúng ta cũng là những sinh vật xã hội cao phát triển mạnh về sự chấp nhận.

Lý thuyết gắn bó^[1] giải thích chất lượng của những trải nghiệm gắn bó ban đầu của chúng ta ảnh hưởng rất lớn đến cách chúng ta vận hành với các mối quan hệ khi trưởng thành. Nếu nhu cầu tình cảm của chúng ta không được đáp ứng khi còn nhỏ bởi những người chúng ta có mối quan hệ gắn bó, điều này dẫn đến cảm giác bất an và ghen tị với người khác sẽ tiếp tục hình thành.

Từ chối sự bất an này tạo ra một cảm giác chiếm hữu mạnh mẽ và một nỗi sợ rằng chúng ta không đủ tốt. Từ chối sự kỳ vọng sai lầm này của người khác, hình thành từ lúc nhỏ, dẫn đến xu hướng ghen tị. Nỗi sợ mất một ai đó hoặc tình cảm của họ, dẫn đến sự thù địch với đối thủ mặc dù điều này phần lớn là một niềm tin hoặc nhận thức không chính xác.

Nhưng ghen tị có thực sự xấu?

Ghen tị đã có từ  rất lâu. Chính Shakespeare đã đặt ra thuật ngữ "quái vật mắt xanh" để miêu tả về một người không hiểu biết về tình huống, thường tức giận, phá hoại bản thân và người khác. Nhưng có phải điều này luôn luôn như vậy?

Khi bạn ở đầu bên kia của sự ghen tị, mặc dù là một trường hợp nhẹ của nó, nó có thể gợi ra cảm giác nịnh hót. Khi một đối tác thể hiện sự ghen tị nhẹ vì bạn đã nói quá nhiều về mối quan hệ của bạn với đồng nghiệp, nó có thể cảm thấy gần như an ủi và chúng ta thường liên tưởng nó với cảm giác mà họ quan tâm.

Các động vật như tinh tinh và chim ^[2] cũng thể hiện hành vi ghen tị khiến chúng ta nghĩ rằng đó có thể là một lợi thế trong quá trình tiến hóa của chúng ta hơn chúng ta nghĩ. Nó thực sự có thể là một cuộc gọi đánh thức; một cách để cho chúng ta thấy rằng chúng ta cần lấy lại tình cảm - tình cảm cần thiết để xây dựng xã hội của chúng ta.

Những suy nghĩ ghen tị không thể bị xóa bỏ, nhưng bạn có thể thể hiện chúng đúng cách

Vì vậy, nếu sự ghen tị có khả năng là một đặc điểm không thể tránh khỏi, thì việc giữ nó trong tầm kiểm soát là chìa khóa cho các mối quan hệ hài hòa. Tùy thuộc vào trải nghiệm gắn bó ban đầu của chúng ta, nhiều người trong chúng ta sẽ có những mức độ khác nhau để có thể kiềm chế hiệu quả bất kỳ hành vi ghen tuông gây hại nào?

Chìa khóa nằm ở cách chúng ta xây dựng và làm việc dựa trên mối liên hệ của chúng ta với những người chúng ta đang có mối quan hệ và làm việc để hiểu và đối phó với những bất ẩn nấp bên dưới sự ghen tị.

Điều này không có nghĩa là xóa bỏ chúng hoàn toàn - sau tất cả, sẽ khó có thể lấy lại niềm tin cả đời và các mối quan hệ gắn bó. Thay vào đó, điều quan trọng là quản lý những cảm xúc tiêu cực xung quanh sự ghen tị như sợ hãi, không xứng đáng và lo lắng. Nghiên cứu cho thấy thể hiện những cảm xúc này theo cách đúng đắn là cách quản lý sự ghen tị và đố kị tốt hơn nhiều so với việc cố gắng loại bỏ nó hoàn toàn.

Chiến lược hiệu quả để xử lý sự ghen tị

Nói ra hết nỗi lòng

Nếu bạn cảm thấy tức giận, bất an và ghen tị, cách tốt nhất là bày tỏ điều này với người khác. Giữ nó bên trong sẽ khiến nó trầm trọng thêm và sẽ biểu hiện theo cách có khả năng gây hại. Hãy nhớ giữ bình tĩnh và ghi nhớ rằng những gì bạn nhìn thấy chưa hẳn là toàn bộ câu chuyện.

Kiểm soát sự căng thẳng 

Căng thẳng và lo lắng có thể là một yếu tố lớn trong cảm giác ghen tị, vì vậy hãy chắc chắn rằng bạn chống lại điều này bằng các chiến lược quản lý căng thẳng. Tập thể dục, thiền, ăn uống điều độ và bất cứ điều gì hỗ trợ tinh thần và thể chất của bạn sẽ có ích với tất cả các dạng cảm xúc tiêu cực.

Yêu cầu sự trấn an

Đừng làm điều này một cách qua loa đại khái. Chỉ cần thành thật về tình huống và chấp nhận những gì người khác nói. Nếu họ hiểu, họ sẽ làm những gì có thể để khiến bạn cảm thấy an toàn hơn một chút nhưng hãy chắc chắn rằng bạn không làm quá sức. Chấp nhận câu trả lời của họ và không tập trung vào vấn đề này. Luyện cảm giác cởi mở sẽ khuyến khích cảm giác nhẹ nhõm và tin tưởng giữa hai bạn.

Hãy tự hỏi mình "Mối quan hệ này có thực sự dành cho tôi không​​​​​​​?"

Nếu bạn liên tục cần sự trấn an từ người khác thì đó có thể là một cảnh báo rằng đây không phải là mối quan hệ lành mạnh cho một trong hai bạn. Đôi khi có những lý do khiến bạn cảm thấy ghen tị và nếu bạn đã cố gắng hết sức để vượt qua chúng nhưng vẫn trải qua cảm giác ghen tị thì có thể có một lý do chính đáng. Đừng gạt bỏ cảm giác thực của bạn nhưng hãy chắc chắn rằng điều này được thực hiện với một tâm trí rõ ràng và khỏe mạnh.

Gốc rễ của sự ghen tị - Sự bất an

Nếu ghen tị là biểu hiện tiềm ẩn cho sự bất an, thì làm cho bản thân bạn cảm thấy an tâm hơn từ bên trong là cách số một để chống lại nó.

Đừng so sánh mình với người khác. Hãy nhớ rằng lòng tự ái của bạn sẽ tăng lên khi bạn bắt đầu so sánh bản thân với đối thủ của mình và hầu hết thời gian đó chỉ là sự ganh đua tự tạo. Hãy nhận ra rằng nhận thức tiêu cực của bạn chủ yếu là không đúng sự thật.

Đặt câu hỏi cho suy nghĩ tiêu cực của bạn. Luôn có ý thức về các kiểu suy nghĩ tiêu cực của bạn. Bất cứ khi nào chúng phát sinh, hãy tự hỏi tại sao lại như vậy và cố gắng thay thế chúng bằng những suy nghĩ tích cực hơn.

Nhắc nhở bản thân rằng bạn xứng đáng với tình cảm đó. Bạn xứng đáng với bất kỳ điều gì và hiểu điều này sẽ hướng tới việc tập trung vào bản thân đầy đủ hơn. Yêu bản thân và biết những gì là đủ cho bạn, sẽ từ từ chuyển suy nghĩ của bạn sang sự ổn định trong cảm xúc và sẽ cho phép bạn nhận ra bạn xứng đáng với tình cảm và tình yêu.

Vì vậy, đừng tự hành hạ bản thân vì cảm thấy ghen tị. Nó xảy ra với tất cả chúng ta và học được bài học đắt giá từ bản chất phá hoại của ghen tị có thể là một con đường học tập chông gai. Hãy nhớ bắt đầu từ bên trong và tập trung vào bản thân và giá trị của bạn. Dần dần theo thời gian, bạn sẽ xây dựng một tư duy sẽ kiềm hãm "con quái vật mắt xanh" trong bạn và giúp bạn tạo ra các mối quan hệ hài hòa hơn.

Tài liệu tham khảo