Có bao giờ bạn có một cảm giác kì lạ về điều gì đó, nhưng không thể đoán được đó là gì chưa?

Trong một buổi họp ở công ty, bạn để ý rằng nhân viên nam cứ liên tục ngắt lời nữ đồng nghiệp của mình.

Bạn chơi trò chơi nào đó với bạn bè, và câu "Bạn ném như một đứa con gái" khiến bạn khó chịu.

Bạn nghe một câu đùa nào đó có vẻ vô hại, nhưng rõ ràng là phụ nữ xung quanh bạn đang cực kì khó ở.

Những gì bạn đang chứng kiến là hành động kì thị nữ giới, và đó là một vấn đề đáng lo ngại đối với xã hội.

Chính xác thì kì thị nữ giới là gì?

Bắt nguồn từ một từ gốc Hy Lạp - "misogynia" (chống đối nữ giới), "misogyny" được định nghĩa là một nỗi sợ hãi hoặc sự căm ghét vô căn cứ đối với phụ nữ.^[1]

Những người có những hành vi này được biết đến là những người kì thị phụ nữ và thái độ của họ ảnh hưởng vô cùng tiêu cực tới phụ nữ. Chẳng hạn như những bình luận phân biệt giới tính, áp bức, hay coi phụ nữ như vật thể thuộc quyền sở hữu của nam giới, cho đến những hành động thái quá hơn như là vũ lực với nữ giới.

Trong khi những người kì thị nữ giới hoàn toàn có chủ ý trong những hành vi miệt thị trắng trợn của họ, những người khác lại vô tình thể hiện sự kì thị này mà không hề hay biết. Ngoài ra, dù tình trạng này thường gặp nhất ở nam giới, đáng buồn thay chúng cũng xuất hiện trong một bộ phận nữ giới.

Hiện tượng này xuất hiện từ đâu?

Gốc rễ của vấn đề nhức nhối này khá phức tạp, và được cho là hình thành từ những năm đầu đời. Người này có thể đã được nuôi dưỡng trong môi trường thiếu vắng sự tôn trọng đối với phụ nữ. Hoặc do họ có một trải nghiệm tiêu cực với phụ nữ trong gia đình khiến họ trở nên tức giận, dẫn tới ám ảnh vô lý với phụ nữ. Thông thường, xã hội do nam giới đứng đầu rất dễ tạo ra quan điểm sai lầm này.

Dù là gì đi nữa, thì một khi hạt giống mang điều không tốt về phụ nữ được gieo xuống, theo tạp chí Tâm lý học Ngày Nay (Psychology Today) cho hay^[2]

“hạt giống này sẽ nảy mầm và phát triển, nhánh rễ tí hon đó sẽ trải rộng đem theo nỗi sợ vào phần tạo ra ký ức của não trong khi phần thân sẽ đâm chồi, tác động lên phần phía trước não, ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc và khả năng đưa ra quyết định."

Sự kì thị nữ giới cũng hình thành trong những năm đầu đời với phụ nữ. Họ sống trong môi trường nam giới nắm quyền và luôn trải qua những tình huống khiến phụ nữ cảm thấy mình ở vị trí thấp hơn so với đàn ông. Họ dần có cái nhìn không tốt với không chỉ những phụ nữ khác mà còn với chính mình.

Sự kì thị với nữ giới thể hiện ở nhiều hình thức:^[3]

• Thể hiện thái độ muốn xâm chiếm – Có thể hiểu là họ dàn trải sức ảnh hưởng của mình khắp nơi. Nếu anh ta đang sống với một người phụ nữ, anh ta sẽ để đồ đạc mình ở khắp nhà. Hoặc khi ở nơi làm việc, anh ta sẽ để sách, tài liệu, bút viết... khắp nơi với mục đích cho mọi người biết rằng anh ta không có ý định chia sẻ khu vực làm việc với đồng nghiệp, kể cả khi đó là không gian chung.
• Tỏ ra biết tuốt – Nếu anh ta thấy một phụ nữ đi vào cửa hàng, những nơi kinh doanh hay nơi hội họp... anh ta sẽ nhanh chóng mặc định rằng cô ấy không biết gì về những gì xảy ra xung quanh và cần anh ta giải thích mọi thứ cho mình.
• Kẻ ganh đua – Anh ta vốn đã là người ghét thua cuộc, bất kể đó là phụ nữ hay đàn ông. Nhưng khi mang thói kì thị phụ nữ, anh ta không thể chấp nhận việc thua kém một người phụ nữ. Kể cả khi cô ấy thắng một cách công bằng, khách quan thì ý nghĩ thua một phụ nữ khiến anh ta không thể chịu đựng được.
• Kẻ xen ngang – Không cần biết đó là chuyện gì, gã đàn ông này sẽ luôn ngắt lời một phụ nữ khác trong bất kì cuộc tranh luận nào. Anh ta sẽ làm mọi cách để thuyết phục mọi người theo ý anh ta, kể cả nói những điều không nên nói hay những điều không liên quan. Hơn nữa, anh ta không tôn trọng thời gian của người khác, đặc biệt là phụ nữ, và sẽ hoàn toàn làm lơ giới hạn thời gian phát biểu của mình.

Có thể chỉ có một vài kiểu điển hình của những người kì thị phụ nữ, nhưng dù là kiểu nào đi nữa thì những tính cách này thực sự gây ảnh hưởng xấu đến phụ nữ. Từ đó chúng ta lại có những câu hỏi sau:

Làm sao chúng ta có thể đối phó với những sự kì thị này?

Đối phó với những người này thường tạo cảm giác ta đang chiến đấu trong những cuộc đấu tranh không ngừng leo thang. Những nhận thức mang tính kì thị này đã diễn ra quá lâu mà ít ai để tâm, chúng dần trở nên bình thường trong xã hội này, và đó chính là lý do cho cảm giác trên.

Môi trường làm việc là nơi những cuộc chiến này xảy ra rõ rệt nhất. Nếu phụ nữ muốn có bất kì cơ hội nào để được nhìn nhận mình ngang vị thế với nam giới, chắc chắn là cách suy nghĩ, nhận thức và ưu tiên giới tính phải được thay đổi đầu tiên.

Ví dụ, các nghiên cứu cho thấy rằng khi đánh giá hiệu quả công việc giữa nam và nữ nhân viên, phụ nữ thường nhận được nhiều nhận xét tiêu cực hơn. Thô lỗ, hách dịch và nóng vội, đây là những từ phụ nữ thường được dùng để miêu tả khi làm việc. Trong khi đó đàn ông sẽ được nhận xét là quyết đoán, tự tin và mạnh mẽ. Đàn ông nhận được những lời gợi ý đầy tính xây dựng, phụ nữ cũng thế - cùng với lời khuyên rằng họ nên giữ im lặng.^[4]

May mắn thay, có nhiều cách để đối diện với tình huống và lời bình luận kì thị này. Bắt đầu bằng việc chuẩn bị tinh thần và suy nghĩ trước những lời phản hồi phù hợp trước khi tình huống đó xảy ra. Chẳng hạn như:

• Nếu bạn nhận ra rằng mình đang nói về phụ nữ với từ ngữ kì thị, bạn nên tự hỏi xem bạn sẽ nói gì nếu đàn ông có cùng cách hành xử với người phụ nữ ấy. Liệu bạn có góp ý gì với anh ta? Bạn sẽ nói về anh ta như thế nào?
• Nếu bạn nghe một ai khác có những bình luận kì thị về phụ  nữ, bạn có thể nói gì? Một cách nói để mở rộng cuộc đối thoại như: "Ừm, thật kì lạ là bạn bảo cô ấy "lắm lời". Tôi không nghe đàn ông với những ý kiến mạnh mẽ bị gọi như vậy. Bạn đã bao giờ nghĩ đến chuyện đó chưa?"
• Nếu ai đó miêu tả bằng những từ ngữ kì thị, đặc biệt là khi bạn đang được đánh giá về khả năng cá nhân, đề cập đến phân biệt giới tính cần được xem xét kỹ lưỡng." Nếu bạn muốn đáp trả ai đó vì bình luận phân biệt giới tính, bạn có thể nói như sau: "Tôi thấy thú vị khi được gọi là "hách dịch" hay "quá nhiều ý kiến". Tôi tự hỏi không biết bạn có thể làm rõ hơn về những nhận xét này, để xem tôi có thể nhận biết thêm được gì từ đó."^[5]

Còn cả quãng đường dài để kì thị phụ nữ bị loại bỏ hoàn toàn ra khỏi xã hội này. Nhưng chỉ cần mọi người dần chú ý và để tâm đến vấn đề này, cũng như thay đổi cách giáo dục trong quá trình hình thành nhận thức cho người trẻ, chúng ta có thể trông đợi vào sự thay đổi và bắt đầu tiến tới trước thay vì đi thụt lùi về sau.

Nguồn ảnh bìa: Stocksnap từ stocksnap.io

Tài liệu tham khảo