Phải chăng sẽ thật tuyệt vời nếu như ta luôn có thể biết được liệu ai đó là chính họ hay chỉ đang giả tạo. Thường thì bản năng của ta giúp chúng ta phân biệt được giữa những người chân thật và không đáng tin, nhưng mà thỉnh thoảng ta cũng đánh giá sai. Những ấn tượng đầu tiên rất quan trọng, tuy nhiên chúng cũng chỉ là một hình dung ngắn gọn về tích cách của một ai đó mà thôi.^[1]

Chúng ta quá dễ bị lừa

Khi tôi gặp người đồng nghiệp (cũ) Adrian của chúng tôi, anh ta tỏ vẻ ra là một người rất phù hợp với công ty tôi Lifehack. Anh đã gây ấn tượng mạnh trong buổi phỏng vấn của mình. Hãy hình dung về ấn tượng lý tưởng ban đầu, và đó chính xác là những gì anh ta đã để lại.

Adrian xuất hiện trong một bộ đồ may âu phục xanh biển. Anh ta khá cao, ngăm đen và bảnh trai. Anh ta ăn nói rất lưu loát, với một chất giọng giống với Benedict Cumberbatch. Anh ta sở hữu một sự tự tin nhưng không kiêu ngạo, và một khát khao muốn là một phần của đội chúng tôi. Suốt buổi phỏng vấn anh ta rất lịch sự, và cho thấy rõ là anh ta đã chuẩn bị, nghiên cứu rất kỹ về công ty của chúng tôi. Và không có gì đáng ngạc nhiên là chúng tôi đã tuyển dụng anh ta.

Trong những tháng đầu, hiệu suất làm việc của Adrian vô cùng xuất sắc. Anh ta có một cách lắng nghe khiến những đồng nghiệp của anh tin rằng ý kiến của họ được tiếp thu. Anh ta hoàn toàn là một đấng quân tử giữa các cô gái, và cũng là bạn tốt của các cánh mày râu.

Có vẻ như anh ta là một chàng trai hoàn hảo, nhưng chỉ được thời gian đầu

Ôi chúng tôi đã sai lầm như thế nào về Adrian. Thời điểm chúng tôi thay đổi cách nhìn về anh ta là lúc chúng tôi giao cho anh ta đảm nhiệm một dự án.

Trước thời điểm này, mọi người đã đồng ý với ý tưởng của anh ta, nhưng trong một cuộc họp kế hoạch cho dự án của anh, một người nào đó đã không đồng ý với một quan điểm mà anh ta đưa ra. Tôi vẫn có thể hình dung ra được sự thay đổi chóng mặt trong tâm trí của Adrian. Một đường gân nổi lên trên trán anh, mặt anh ta đỏ lên, và anh ta thốt ra những lời lẽ gay gắt mà chúng tôi chưa từng nghe thấy. Anh ta trở nên chống chế gần như ngay lập tức.

Chúng tôi có một quy luật bất thành văn về việc giữ lời phê bình mang tính chất xây dựng, và tiếp thu quan điểm của các đồng nghiệp. Thay vì xem đó là một cơ hội để phát triển, Adrian lại xem đó như là một cuộc công kích cá nhân. Anh ta không chỉ từ chối tiếp thu lời khuyên từ người khác, mà anh còn gây sự với những người đã cố gắng giải quyết vấn đề. Không cần phải nói, tất cả mọi người hôm đó khi rời buổi họp với một tâm trạng choáng váng và khó chịu.

Hóa ra tất cả chúng tôi là những kẻ bắt nạt

Chúng tôi đã hi vọng đó chỉ là một sự ngẫu nhiên. Adrian có thể đã có một ngày tồi tệ. Không lý nào người đàn ông tử tế ở trong cuộc phỏng vấn ngày hôm đó có thể nói những lời tổn thương đến tất cả mọi người như thế.

Thật không may, cơn bộc phát đó không phải là một sự ngẫu nhiên. Đó là khi vỏ bọc của một nhân viên lý tưởng bị phá vỡ để phơi bày ra con quái vật ẩn náu bên trong. Anh ta bắt đầu nói xấu sau lưng chúng tôi. Anh ta còn đi rêu rao rằng chúng tôi đã không nên đưa ra ý kiến phản ngược lại anh. Chúng tôi nhận ra rằng anh ta không những không xử lý được những phản hồi tiêu cực, mà anh ta cũng không coi trọng những thành viên khác trong đội của mình. Adrian đúng là một kẻ ngạo mạn.

Ơn trời, quản lý của chúng tôi đã không phải khổ sở để sa thải anh ta. Khi thời hạn thử việc của anh ta chấm dứt, anh ta tự xin thôi việc với lý do là chúng tôi, những người cộng sự của anh ta, đã bắt nạt anh ta.

Ta đã đánh giá sai người khác như thế nào?

Tạo ấn tượng ban đầu tốt, cho dù là cho một buổi phỏng vấn hay là buổi hẹn hò đầu tiên, là điều quan trọng quyết định tương lai của bạn sẽ như thế nào, hoặc là cánh cửa mở rộng chào đón hoặc là đóng sầm vào mặt bạn. Điều này quyết định đến việc bạn có kiếm được công việc, có được cơ hội, hay là người bạn tri kỷ quan trọng của mình.

Tôi nghĩ đó là điều bình thường khi chúng ta cố gắng làm mọi thứ tốt nhất để gây ấn tượng với ai đó. Ta diện đồ đẹp, điều chỉnh cách nói chuyện, cũng như là che dấu những điểm yếu của mình. Chúng ta cố thể hiện những điều mà người khác muốn xem.

Một trong những người bạn của tôi đã hẹn hò với một người đã gây ấn tượng sai về anh ta để lừa gạt những người khác. Hắn là một người đàn ông điển trai và thành đạt với một ngôi nhà hoành tráng và có gu thẩm mỹ tốt. Nếu bạn từng gặp anh ta, bạn có thể sẽ nghĩ rằng anh ta là một người sành điệu. Đó cũng là những gì mà người bạn của tôi đã nghĩ cho đến khi cô ấy hiểu rõ hắn ta. Cô ấy sớm nhận ra được lý do của vẻ ngoài sắc sảo của hắn là sự kiêu ngạo cực độ. Hắn ta không quan tâm đến bất cứ ai ngoài bản thân.

Tôi có thể nhớ chắc chắn rằng mình đã nỗ lực để tạo ấn tượng tốt trong buổi phỏng vấn xin việc cho một công việc giảng dạy như thế nào. Tôi đã thành thật về kỹ năng và khả năng của bản thân, nhưng mà tôi đã mặc một bộ đồ âu phục duy nhất tôi có. Tôi điều chỉnh giọng nói của mình một cách cẩn thận. Tôi đã làm tất cả những gì có thể để thể hiện rằng tôi sẽ là một giáo viên tốt. Tôi đã có được công việc đó, nhưng tôi không hề mặc âu phục đi làm mỗi ngày nữa. Thỉnh thoảng mọi người nói dối để gây ấn tượng ban đầu tốt hơn trong buổi phỏng vấn xin việc.

Khi nào thì việc tạo ấn tượng ban đầu tốt là đi quá giới hạn?

Tôi sẽ không khuyên bạn là đừng cố gắng hết sức trong buổi phỏng vấn hay là cuộc hẹn đầu tiên của bạn, mà là tôi đang nói rằng bạn rất có thể sẽ tạo ra một nhân vật hoàn toàn không giống với bản thân nếu như bạn bất cẩn. Nhân vật ảo đó có thể làm bạn khốn khổ khi đã cho bạn có được một công việc mà không hề phù hợp với bản thân hoặc là ép bạn trong một mối quan hệ với người nào đó không hề xứng đôi.

Ấn tượng ban đầu lý tưởng là phiên bản tốt nhất có thể của con người thật của bạn, nhưng vẫn phải là chính bạn.^[2] Con người thường gặp rắc rối khi họ hoàn toàn không là con người thật sự của chính mình.

Làm thế nào để chúng ta tránh những người giả tạo?

Không ai muốn bị lừa vào một mối quan hệ với một người xấu tính. Điều cần để chúng ta có thể thích một ai đó là dựa trên bản chất thật của họ. Nếu như bạn không cần phải phát triển một mối quan hệ thân thiết với họ thì không cần thiết phải hiểu rõ con người họ. Nhưng khi bạn phải dành phần lớn thời gian để làm việc chung và giải quyết vấn đề với người đó, thì việc hiểu rõ bản chất của họ là điều thiết yếu.

Khi một ai đó suốt ngày sống giả tạo, họ có thể che dấu được một thời gian, nhưng đến cuối cùng thì bản chất con người họ sẽ được bộc lộ. Trong trường hợp của Adrian, phải mất vài tháng chúng tôi mới phát hiện được bộ mặt thật của anh ta sau tất cả những điều hấp dẫn đó. Khi bắt đầu một tình bạn mới, một mối quan hệ lãng mạn, cũng như là một công việc mới, ta thường đưa ra quyết định dựa trên những thông tin từ ấn tượng ban đầu. Tuy nhiên, không phải lúc nào ấn tượng đầu tiên cũng cho chúng ta là sự phản án chân thật nhất của người đó.

Những sự nhận diện được tóm tắt trong hình vẽ của ba đường tròn đồng tâm thể hiện ở phía trên.

Vòng tròn bên ngoài:

Đường tròn bên ngoài là cách ta muốn thế giới nhìn nhận về bản thân. Đó là một hình ảnh mà ta luôn tin rằng ta nên làm về ngoại hình, suy nghĩ và hành động của bản thân. Khi ta đi đến một buổi hẹn hò đầu tiên, một sự kiện xây dựng các mối liên kết, hay là một buổi phỏng vấn xin việc, ta đều hi vọng những người khác sẽ thấy được nhân vật ta vẽ nên mà ta nghĩ là sẽ mang lại thành công cho mình.

Điều này có thể dẫn đến việc ta tự tạo áp lực cho bản thân để thích ứng với nó. Chúng ta tự diễn tập câu trả lời của mình rồi sắp đặt để chắc chắn rằng ta cho mọi người thấy điều họ muốn thấy.

Vòng tròn ở giữa:

Ngoài suy nghĩ về những gì chúng ta muốn cho mọi người thấy, chúng ta chủ động tạo ra một thực tế dựa trên những gì ta muốn thể hiện. Chúng ta cẩn thận đưa ra những câu trả lời khi được hỏi ý kiến. Chúng ta quan tâm mọi người xung quanh nghĩ gì về ta, và hầu hết chúng ta cố gắng để thể hiện phiên bản lý tưởng hóa của bản thân.

Những người luyện tập Yoga trên Instagram là một ví dụ điển hình. Bạn sẽ luôn thấy họ thực hiện một tư thế khó một cách hoàn hảo, nhưng bạn sẽ không thấy được cảnh họ vất vả ở lớp học. Trong môi trường làm việc chuyên nghiệp, chúng ta cố gắng không dùng những ngôn ngữ xúc phạm, và chúng ta nói chuyện với những người đồng nghiệp một cách câu nệ hơn là khi chúng ta với bạn bè của mình. Đó là một phiên bản được sàng lọc của thực tế.

Vòng tròn lõi phía trong cùng:

Tại cốt lõi của bản chất chúng ta, vòng tròn trong cùng, đó chính là con người thật của chúng ta. Phiên bản này của bạn là phiên bản bạn thể hiện cho người bạn tin tưởng tuyệt đối nhất. Với những người thân thiết và yêu quý nhất, chúng ta có thể đưa ra những ý kiến thật lòng và bày tỏ sự tin tưởng thật sự của ta.

Là con người thật của chính mình thường dễ khiến ta bị tổn thương, đó cũng có thể là lý do vì sao chúng ta hay che đậy bản chất của mình. Chúng ta cũng có thể sẽ trở nên phòng vệ nếu ta bị ai đó chỉ trích. Nếu có ai đó phê bình chúng ta ở phiên bản thật nhất của ta, nghĩa là họ đang thấy lỗi sai ở chính con người thật của chúng ta thay vì là một phiên bản được dựng lên từ chúng ta.

Ví dụ như, bạn có thể là chính mình nhất khi bạn ở với gia đình hoặc người bạn đời của bạn. Chấp nhận lời phê bình trong công việc có thể chỉ là bản tính thứ hai của bạn, nhưng nếu người bạn đời của bạn đưa cho bạn một ý kiến không mấy dễ chịu, bạn có thể sẽ chọn cách phản kháng lại.

Thời gian có thể là yếu tố trong việc bạn hiểu người đó tốt như thế nào, nhưng bạn cũng có thể gặp một người và cảm giác như bạn đã biết họ từ lâu. Hiểu rõ một ai đó không đồng nghĩa với việc bạn đã quen biết họ được bao lâu. Đó là về việc bao xa bạn có thể tiếp cận tới những vòng tròn đó, và người đó sẵn sàng cởi bỏ lớp ngụy trang của họ xuống đến mức nào để bạn có thể hiểu được bản chất của họ.

Nếu bạn muốn biết được bản chất thật của một ai đó, thì bạn cần phải đến được càng gần vòng tròn cốt lõi càng tốt

Xây dựng một sự gắn kết dựa trên sự chân thật thay vì sự gian ngoan có thể xảy ra trong một khoảng thời gian tương đối ngắn. Những mối quan hệ và bạn bè thân thiết thường có xu hướng hình thành nhanh hơn khi con người phải cùng nhau đối mặt với một mối đe dọa chung hoặc phải vượt qua một chướng ngại vật.

Cùng nhau trải qua một biến cố đổi đời nào đó không phải à cách duy nhất để hiểu rõ một ai đó. Bạn cũng có thể nhìn cách họ đối nhân xử thế với những người khác hoặc bằng cách đưa cho họ những thử thách.

Con người không thể sống trong ''vỏ bọc'' suốt đời

Nhận biết những thói quen vô thức mà người đó có thể sẽ làm để che đậy con người thật của họ. Chúng ta có thể thường đánh giá một ai đó rất rõ qua cách họ nói chuyện với những người khác. Những người mà thường có xu hướng hay ngồi lê đôi mách có thể sẽ cho bạn thấy một cái nhìn thoáng qua về tính cách xấu của họ.

Cách mà một người nói về người yêu cũ của họ cũng cho bạn cái nhìn về tính cách của họ. Hãy đặc biệt để ý cách họ xử lý những người khác biệt với họ và cách họ phản ứng với những bất đồng.

“Cách nhận biết bản chất thật của một người là xem anh ta làm gì trong lúc không ai nhìn thấy.”
-John Wooden

Bạn có thể hiểu rõ ai đó bằng cách xem cách họ phản ứng khi họ được thử thách

Nếu Adrian được thử thách sớm hơn, có lẽ chúng tôi đã nhận ra được tính cách thật của anh ta sớm hơn nhiều. Chúng ta thường cố gắng để làm hài lòng tất cả mọi người. Chúng ta có thể hy sinh sự hài lòng của chúng ta để mua vui cho người khác chỉ vì một mối quan hệ tốt đẹp.

Cách mà người đó phản ứng với những bất đồng cho bạn thấy rõ hơn là xem họ khi họ đang ở trong vùng thoải mái của họ. Một cách lý tưởng là, chúng ta thường muốn mọi người xung quanh có thể lắng nghe những người khác rồi tương tác. Họ có thể được thoải mái thể hiện những ý tưởng cũng như ý kiến đóng góp để làm việc với những người khác và tìm ra được tiếng nói chung.

Thử thách bản tính thực sự của một ai đó có thể sẽ khiến bản cảm thấy không thoải mái, nhưng nó sẽ bộc lộ ra những điều bạn cần biết về họ nếu bạn muốn có một mối quan hệ thân thiết với họ.

Hỏi họ những câu hỏi khiến họ phải đào sâu vào trong tâm trí và xem kiểu trả lời của họ sẽ như thế nào.^[3] “Bạn cảm thấy thế nào về sự đa dạng?” và “Có tốt không nếu nói dối?” có thể sẽ bộc lộ những thành kiến và nguyên tắc.

Trong một cuộc trò chuyện lãng mạn với một người bạn thích, bạn có thể hỏi về những mối quan hệ trong quá khứ của họ. Có nhiều người không muốn khơi gợi những chuyện người yêu cũ của họ, nhưng mà phản ứng của họ có thể sẽ chỉ ra cách họ xử lý với những điều thất vọng.

Những điều mà một nhân viên tương lai nói với bạn về người chủ cũ có thể sẽ giúp bạn biết được là người đó có phù hợp với công ty của bạn hay không. Những gì họ chọn để thảo luận và cách họ nói về người sếp cũ thường có thể bộc lộ được giá trị của họ.

Chúng ta phải vượt qua sự ảo tưởng

Nếu chúng ta muốn một mối quan hệ ý nghĩa với những người khác, thì điều bắt buộc là phải biết được con người thật của họ. Tránh tiếp xúc với những người không tôn trọng bạn sẽ cho bạn có nhiều cơ hội với những người mà tính cách hợp với bạn cũng như là tổ chức của bạn hơn.

Để nhận ra được bản chất thật của ai đó thực sự cần phải có thời gian tập luyện, nhưng mà đó là những kỹ năng cần thiết để mở khóa cho hạnh phúc và thành công trong tương lai của bạn. Có thể sẽ có những bước đi sai lầm trên đường đi, nhưng bạn sẽ trở thành một người đánh giá tốt hơn theo thời gian. Bằng cách này hay cách khác, họ không thể giữ mãi vỏ bọc đó suốt đời được.

“Khi ai đó cho bạn thấy họ là ai, hãy tin họ lần đầu tiên.” -Maya Angelou

Tài liệu tham khảo