Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào để một đàn chim tương tác với nhau một cách thông minh như vậy không? Hay làm thế nào để kiến và mối có thể xây dựng được những quân đoàn thú vị đến thế?
Quan trọng hơn, bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào tổ chức của bạn có thể bắt chước một đàn chim hoặc một đàn kiến để tạo ra một tổ chức thịnh vượng mà không phải quản lý vi mô với từng chi tiết nhỏ?
Được giới thiệu lần đầu tiên bởi Gerardo Beni và Jing Wang vào năm 1989, Trí tuệ bầy đàn là hành vi tập thể của các hệ thống phi tập trung, tự tổ chức, trong đó các loài côn trùng sống thành bầy đàn là một trong những ví dụ điển hình nhất.
Trí tuệ bầy đàn là một nỗ lực để thiết kế các thuật toán hoặc các thiết bị giải quyết vấn đề phân tán nhằm bắt chước hành vi tập thể của các đàn côn trùng sống theo bầy đàn.[1]
Về cơ bản, trí tuệ bầy đàn cải thiện các hành vi tập thể (các kết quả đầu ra của chúng ta).
Derek và Laura Cabrera, các nhà lý thuyết hệ thống và giáo sư tại Đại học Cornell so sánh điều này với một trò chơi cờ vua trong cuốn sách Flock Not Clock:
“Trò chơi cờ vua có những quy tắc đủ đơn giản để một đứa trẻ có thể chơi thành thạo, nhưng có tới 318 tỷ cách để có thể chơi bốn nước đầu tiên. Các hành vi (hoặc đầu ra) của các hệ thống - có thể là một đàn sáo hay lớn hơn là hệ sinh thái, các trận đấu hoặc tổ chức cờ vua - là những đặc tính nổi bật của các quy tắc đơn giản ở cấp địa phương. Bằng cách xác định, hiểu và áp dụng các quy tắc đơn giản này, chúng ta có thể làm cho kết quả đầu ra tốt hơn.”
Hãy cùng xem một ví dụ về cách các quy tắc đơn giản này hoạt động đối với một đàn kiến:
Các quy tắc đơn giản được vạch ra bởi nhà Cabrera, cho phép côn trùng sống theo đàn (chẳng hạn như kiến) trở thành một siêu sinh vật. Các quy tắc đơn giản như sau:[2]
- Tìm kiếm thức ăn. Kiến kiếm mồi một cách ngẫu nhiên.
- Nếu bạn tìm thấy thức ăn, hãy phóng pheromone. Một số con tìm thấy thức ăn và liên lạc bằng cách để lại dấu vết pheromone làm tăng xác suất hành động tập thể đối với đống thức ăn.
- Không bao giờ bỏ qua một vết pheromone. Hành vi tự tổ chức xung quanh các quy tắc đơn giản tạo ra trí tuệ tập thể.
Cách xác định các quy tắc đơn giản phù hợp
Nhà Cabrera đã xác định bốn quy tắc đơn giản và có kết nối sâu sắc được áp dụng trong tất cả các loại hình tổ chức: Tầm nhìn (V), Nhiệm vụ (M), Năng lực (C), Học tập (L).
- Tầm nhìn (V): Trạng thái hoặc mục tiêu trong tương lai của bạn (bạn thấy gì?). Ví dụ, hãy đặt câu hỏi như sau: Bạn thấy gì hôm nay? Bạn sẽ thấy gì vào ngày mai?
- Nhiệm vụ (M): Các hành động lặp lại để đạt được tầm nhìn (bạn sẽ làm gì?).
- Năng lực (C): Các hệ thống cung cấp sự sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ (chúng ta sắp xếp năng lực như thế nào?). Ở đây bạn xây dựng năng lực để thực hiện nhiệm vụ.
- Học tập (L): Liên tục cải tiến các hệ thống năng lực dựa trên phản hồi từ môi trường bên ngoài (tình yêu học tập). Ví dụ, Cabrera giải thích rằng một phần lớn của việc học là khiến mọi người nhận thức được ống kính mà qua đó họ lĩnh hội thực tế.
Tiến sĩ Louis Rosenberg (người sáng lập Unanimous AI) cho chúng ta biết rằng chúng ta (với tư cách cá nhân) rất thông minh, nhưng chúng ta thậm chí còn thông minh hơn khi chúng ta là một nhóm - chúng ta có thể khuếch đại trí tuệ của mình.
“Một bộ não là một hệ thống các nơ-ron liên kết với nhau sâu sắc đến mức hình thành trí tuệ. Một bầy đàn là một hệ thống các bộ não liên kết với nhau rất sâu sắc đến mức hình thành một siêu trí tuệ. Nói một cách đơn giản, một bầy đàn là một bộ não của những bộ não và nó có thể thông minh hơn bất kỳ thành viên cá nhân nào" - Tiến sĩ Louis Rosenberg viết.
Trong bài nghiên cứu Sự tạo thành Bầy người và tương lai của Trí tuệ Tập thể, Rosenberg thảo luận về tiềm năng của việc tạo thành bầy người. Ông viết:[3]
Nếu chúng ta xem xét bước nhảy vọt về trí thông minh giữa một con kiến riêng lẻ và một đàn kiến đầy đủ hoạt động như một con, chúng ta có thể mong đợi mức độ khuếch đại giống như thế khi chúng ta đi từ một con người đơn lẻ lên một "siêu trí tuệ" xuất hiện từ việc tạo nên một bầy người trong thời gian thực?
Vậy, loài người có thể lập bầy được không?
Có.
Loài người có thể lập bầy như thế nào?
Theo Rosenberg, công nghệ là chìa khóa. Con người chỉ có thể lập bầy nếu chúng ta phát triển các công nghệ lấp đầy những phần còn thiếu chưa được cung cấp trong quá trình tiến hóa.[4]
Rosenberg đã phát triển một nền tảng cho phép rất nhiều người dùng trực tuyến đưa ra quyết định và trả lời các câu hỏi cùng với nhau bằng cách di chuyển một quả bóng đồ họa. Quả bóng đồ họa này được tạo ra bởi một máy chủ trung tâm và được tạo hình như một hệ thống vật lý trong thế giới thực.
Hãy xem video sau để thấy nền tảng này hoạt động như thế nào:
Gần đây tôi đã xem xét một số cách đổi mới mà các nhà giáo dục cố gắng dùng để cải thiện môi trường học tập. Một trong những cách như vậy là thông qua việc "lật ngược lớp học". Đây là một phương pháp sư phạm dạy học đảo ngược việc dạy học cũ thông qua một hình thức học tập kết hợp sử dụng công nghệ hiện đại và ứng dụng thực tế.[5]
Mặc dù một lớp học lật lại là một cách tiếp cận tuyệt vời cho giáo dục, tôi vẫn cảm thấy như thể chúng ta cần phải tiến thêm một bước nữa và cho phép lớp học "tự lật ngược" và tự nổi lên. Lớp học của chúng tôi phải là một hệ thống thích ứng phức tạp (CAS) không có người lãnh đạo nhóm. Nên sử dụng các quy tắc đơn giản để hướng dẫn nó.
Tôi hiện đang sử dụng các quy tắc đơn giản sau đây cho khóa học trực tuyến mà tôi giảng dạy tại Đại học bang Fort Hays (FHSU) ở Hays, Kansas:[6]
Quy tắc số 1: Học sinh tương tác cục bộ với nhau trong một môi trường phi tập trung
Tôi sử dụng một phần mềm ra quyết định miễn phí có tên Loomio, cho phép học sinh của tôi vượt qua chuỗi thảo luận nhóm điển hình. Học sinh của tôi sử dụng Loomio như một điểm khởi đầu cho việc tạo ra các sơ đồ/bản đồ hệ thống.
Tôi cũng sử dụng Loomio để xây dựng một giáo trình thích ứng phức tạp bằng cách đề xuất hoặc cộng tác trên các công cụ ra quyết định trong Loomio.
Quy tắc số 2. Học sinh phân tích và tổng hợp các khái niệm và chia sẻ các mô hình trí tuệ, gia tăng kiến thức tập thể của nhóm
Sử dụng Lý thuyết DSRP của nhà Cabrera - Các Phân tích, Hệ thống, Mối quan hệ và Quan điểm, các sinh viên của tôi có thể tách rời các khái niệm và đặt chúng lại với nhau bằng hai nền tảng mạnh (cũng được phát triển bởi nhà Cabrera!).
Đầu tiên, lớp của tôi sử dụng Thinkquiry để giúp các sinh viên phát triển và đặt câu hỏi thâm nhập sâu hơn vào một khái niệm. Họ sử dụng những câu hỏi hướng dẫn này để bắt đầu phá vỡ và xây dựng lại một khái niệm.
Thứ hai, các sinh viên của tôi sau đó sử dụng Plectica để phá vỡ và xây dựng lại các khái niệm. Sinh viên của tôi xây dựng các bản đồ khái niệm bằng Plectica (miễn phí - tôi sử dụng nó hàng ngày!) Bằng cách tổ chức trực quan các bộ phận có thể kết hợp và kết nối với nhau để tạo thành một bức tranh hoàn chỉnh hơn.
Quy tắc số 3. Học sinh phản ứng và thích nghi với các thay đổi mà không cần xin phép bằng cách hình thành các hệ thống với các vòng lặp Hành động-Phản hồi-Thay đổi (AFC) tức thì
Cách tối ưu nhất để cải thiện là hành động bằng trực giác, nhận ra rằng chúng ta liên tục nhận được phản hồi từ thực tế khi các mô hình trí tuệ của chúng ta va chạm với thực tế, và thay đổi bằng cách hình thành các mô hình trí tuệ mới.
Do đó, tôi đã phát triển Vòng lặp Hành động-Phản hồi-Thay đổi (AFC) liên tục được thiết kế để giúp tôi hiểu cách chúng ta cải thiện và thích nghi (với tư cách cá nhân và theo nhóm).
Vậy, bạn có thể sử dụng thông tin này như thế nào? Bạn có thể áp dụng nó với tư cách một cá nhân hoặc một nhóm như thế nào?
Nó thực sự khá đơn giản.
1. Xác định mục tiêu của bạn
Bạn có đang cố gắng cải thiện trí tuệ tập thể của một nhóm? Hay bạn có đang cố gắng cải thiện bản thân?
Hãy nhớ lại những gì tôi đã nói ở trên về cách tôi sử dụng trí tuệ bầy đàn trong lớp học của mình.
2. Tính xác thực của tài liệu
Tình trạng hiện tại của nhóm của bạn trông như thế nào?
Đặt những câu hỏi chính như:
- Làm thế nào để đội nhóm hoặc tổ chức của bạn cộng tác?
- Đội nhóm hoặc tổ chức của bạn sử dụng hệ thống nào để cộng tác?
- Bạn có thấy rằng bạn phải quản lý vi mô đối với đội nhóm hoặc tổ chức của bạn không? Nếu có, tại sao?
- Bạn thấy gì hôm nay?
- Bạn muốn thấy gì vào ngày mai?
Tự hỏi bản thân những câu hỏi sau nếu bạn muốn cải thiện bản thân:
- Bạn có bị choáng ngợp không? Nếu có, hãy liệt kê những lý do tại sao?
- Bạn tổ chức các nhiệm vụ của bạn như thế nào?
- Bạn sử dụng những hệ thống nào để tổ chức các nhiệm vụ của bạn?
- Những điều quan trọng nhất trong cuộc sống của bạn là gì?
- Bạn thấy gì hôm nay?
- Bạn muốn thấy gì vào ngày mai?
3. Sử dụng các quy tắc đơn giản để cộng tác và tự động hóa
Xác định 3-4 quy tắc đơn giản để hợp tác và tự động hóa với tư cách một nhóm hoặc cá nhân.
Ví dụ: sử dụng các công cụ cộng tác miễn phí như Slack như một cách để cải thiện trí tuệ tập thể của một nhóm (cho phép nó xuất hiện). Slack (Nhật trình có thể tìm kiếm của tất cả các cuộc hội thoại và tri thức) là một công cụ cộng tác dựa trên đám mây mà bạn có thể sử dụng để cho phép nhóm của mình cải thiện mà không cần phải quản lý chúng.
Slack được cung cấp dưới dạng một công cụ miễn phí và trả phí (tôi khuyên bạn nên gắn bó với phiên bản miễn phí cho hầu hết các nhóm). Đây là những gì nó cung cấp:
- Các phòng trò chuyện liên tục (các kênh) được tổ chức theo chủ đề.
- Các nhóm riêng và nhắn tin trực tiếp.
- Tất cả nội dung trong Slack đều có thể tìm kiếm được (bao gồm các tệp, cuộc hội thoại và mọi người).
- Tích hợp các dịch vụ của bên thứ ba và hỗ trợ các tích hợp do cộng đồng xây dựng
- Các dịch vụ tích hợp chính bao gồm: Google Drive, Trello, Dropbox, GitHub, Twitter, Lịch Google, Google+ Hangouts, IFTTT, RSS, Microsoft OneDrive, Box, v.v..
Bây giờ hãy xem một ví dụ về các quy tắc đơn giản để sử dụng trong Slack.
- Quy tắc số 1: Nhóm của bạn tương tác cục bộ với nhau trong một môi trường phi tập trung. Slack là điểm khởi đầu của bạn để thảo luận và hợp tác.
Hành động - Tải xuống Slack từ trang web và/hoặc ứng dụng trên điện thoại thông minh. - Quy tắc số 2: Nhóm của bạn cùng nhau phân tích và tổng hợp các khái niệm và giải quyết các vấn đề làm tăng tri thức tập thể của nhóm. Nhóm của bạn có thể dễ dàng tạo, tải lên và chia sẻ ý tưởng/tài liệu trong Slack. Ngoài ra, bằng cách sử dụng các ứng dụng trong Slack (như Trello), nhóm của bạn có thể theo dõi một dự án hoặc khái niệm từ đầu đến cuối mà không bao giờ rời khỏi Slack
Hành động - Tạo không gian làm việc và các kênh trong Slack. Sau đó thêm các thành viên trong nhóm của bạn (quá trình rất dễ dàng). - Quy tắc số 3: Nhóm của bạn phản ứng và thích nghi với các thay đổi mà không cần xin phép (hoặc không cần quản lý vi mô) bằng cách cộng tác với nhau (hãy nhớ lại những trao đổi của tôi về Vòng lặp AFC ở trên).
Hành động - Tìm kiếm những "người vượt qua" trong nhóm của bạn (được bàn đến bên dưới). Đây là vị trí tối ưu nơi bạn có thể kiểm tra sự hợp tác của nhóm.
Xem video sau để biết thêm thông tin về Slack:
Bước 4. Sử dụng công thức IFTTT
Nếu bạn muốn tìm cách cải thiện bản thân, Hãy xem một ví dụ sử dụng IFTTT.
IFTTT (Nếu thế này thì sẽ thế kia) là một dịch vụ ứng dụng miễn phí và dựa trên nền tảng trang web, tạo ra chuỗi các câu lệnh điều kiện đơn giản được gọi là applet.
Một applet là thứ được kích hoạt bởi một sự thay đổi trong một dịch vụ (chẳng hạn như: Instagram, Gmail hoặc Facebook).
IFTTT là một cách để bạn (với tư cách cá nhân) tự động hóa các nhiệm vụ đơn giản trong cuộc sống để bạn có thể tập trung vào những điều quan trọng hơn.
IFTTT cũng là một cách để tự động hóa hoặc tạo ra cái được gọi là "Công thức" để liên kết các dịch vụ thông qua một Trình kích hoạt và Hành động. Bạn có thể tự động hóa mọi thứ bằng cách sử dụng IFTTT.
Hãy cùng xem 10 ví dụ về một số Công thức IFTTT tốt nhất:[7]
- Đồng bộ hóa hồ sơ Facebook và Twitter của bạn.
- Gửi cập nhật trực tiếp từ Twitter đến Kênh Slack.
- Thêm sự kiện theo lịch vào Lịch Google.
- Tự động lên lịch các thẻ Trello định kỳ hàng ngày hoặc hàng tuần.
- Gửi/tự động hóa việc nhắc nhở chi phí và/hoặc bảng tính.
- Theo dõi giờ làm việc của bạn trong Lịch Google.
- Nhận thông báo qua email về các bài báo kinh doanh phổ biến nhất trong tuần từ tờ New York Times.
- Tự động gửi email cho chính bạn về 10 Điều Cần Biết Sáng Nay (chỉ là một ví dụ).
- Gửi thông tin cập nhật về thời tiết cho chính bạn vào những thời điểm cụ thể trong ngày.
- Gửi thông báo cho chính bạn về thời gian và tuyến du lịch lý tưởng.
Vậy, một số quy tắc đơn giản bạn có thể sử dụng là gì?
Ở đây chúng tôi sẽ áp dụng Quy tắc 5/25 của Warren Buffet:
- Quy tắc số 1: Xác định 25 mục tiêu quan trọng nhất hoặc hàng đầu trong đời bạn.
- Quy tắc số 2: Khoanh tròn 5 mục tiêu hàng đầu. Đây là những mục tiêu quan trọng nhất (bức tranh lớn) mà bạn không thể tự động hóa. Chúng phải là trọng tâm chính của bạn.
- Quy tắc số 3: Sử dụng IFTTT để tự động hóa 20 mục tiêu còn lại.
- Quy tắc số 4: Hãy quên bất cứ điều gì khác. Tập trung vào 5 mục tiêu hàng đầu của bạn, tự động hóa 20 mục tiêu còn lại bằng cách sử dụng IFTTT, sau đó quên mọi thứ khác.
Xem video sau để biết thêm thông tin về IFTTT:
Cuối cùng, hãy cùng kết luận với một trong những ví dụ yêu thích của tôi về học tập/ phản hồi đã được thảo luận trong Flock Not Clock - Đầu bếp giỏi nhất (bếp trưởng hoặc CEO) không làm bất kỳ công việc nấu nướng nào:
“Có vẻ như là một nghịch lý, phải không? Nếu cô ấy không nấu ăn, cô ấy đang làm gì? Cô ấy đứng ở lối vào, xúc tiến, ưu tiên và truyền đạt các lệnh đặt món khi chúng đến; thực hiện kiểm soát chất lượng bằng cách đảm bảo rằng cá không quá chín, món ăn phụ phong phú, và lớp phủ cuối cùng của món ăn có thẩm mỹ. Cô ấy theo dõi những cái đĩa được khách dùng xong và trả lại - xem chúng sạch sẽ hay hầu như không được chạm vào? Chúng có quay lại kèm theo một lời phàn nàn không?
Cuối cùng, bếp trưởng điều hành công việc quan trọng nhất là đảm bảo các đầu bếp phó, các đầu bếp phụ trách thịt, sườn và bánh ngọt học được. Cô ấy biết rằng sự an toàn của các ngôi sao của cô ấy không nằm ở khả năng nấu ăn của chính cô ấy, mà là ở khả năng của cả đội trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn chính xác của cô. Khi các nhà lãnh đạo tập trung vào việc học, họ truyền đạt rằng đó là sự ưu tiên của tổ chức và xây dựng và khuyến khích một văn hóa học tập.”
Vậy, làm cách nào để bạn có thể tạo ra một tổ chức thịnh vượng bằng cách sử dụng trí tuệ bầy đàn?
Đơn giản chỉ cần làm theo lời khuyên của nhà Cabrera, và tìm hiểu xem "giấy thông hành" trông như thế nào trong tổ chức của bạn và dẫn dắt từ đó.
Nguồn ảnh bìa: Unsplash từ unsplash.com
Tài liệu tham khảo
| [1] | ^ | Eric Bonabeau, Marco Dorigo, và Guy Therauluz: Trí tuệ bầy đàn từ Tự nhiên đến các Hệ thống Nhân tạo: Viện nghiên cứu Santa Fe về Khoa học Phức tạp |
| [2] | ^ | Derek an Laura Cabrera: Flock Not Clock |
| [3] | ^ | Singularity: Sự tạo thành bầy người và tương lai của Trí tuệ tập thể |
| [4] | ^ | Louis Rosenberg: Sự tạo thành bầy người và tương lai của trí tuệ tập thể |
| [5] | ^ | Balaji Alagurajan: Lật lại lớp học trong bối cảnh ELT: Tạp chí quốc tế về nghiên cứu và đánh giá khoa học |
| [6] | ^ | Schwandt: Tạo bầy cho lớp học |
| [7] | ^ | Harry Guinness: 15 Công thức IFTTT tốt nhất để tự động hóa kinh doanh hiệu quả |