Lãnh đạo một công ty hay một tổ chức thực sự không phải là một công việc dễ dàng và nhiều khi lại rất nhiều căng thẳng, nhưng đây cũng là vị trí mà rất nhiều người mong muốn.
Cho dù bạn là người mới được cất nhắc lên, hay đã là một lãnh đạo lâu năm rồi thì việc hiểu rõ các tố chất mà mọi lãnh đạo giỏi đều phải có thực sự rất hữu ích.
Những vị lãnh đạo được xem là tốt và thành công không chỉ đơn thuần là làm "quản lí" hay "sếp". Ở họ, người ta tìm thấy sự kết hợp hoàn hảo giữa sức lôi cuốn, lòng nhiệt thành và sự tự tin (tất nhiên là có cả một chút may mắn và đúng thời điểm nữa).
Nhiều người cho rằng có một số người sinh ra đã có tố chất làm lãnh đạo. Điều này là không đúng vì hầu như mọi tố chất lãnh đạo đều có được thông qua học hỏi, dung nạp và phát triển bằng sự khổ luyện qua thời gian.
Bạn sẽ biết được một vị lãnh đạo tốt sẽ cư xử như thế nào khi chúng ta cùng lần lượt điểm danh các tính cách mà những vị này có sau đây.
Hãy đọc kĩ những đặc tính của một lãnh đạo tốt được liệt kê sau đây. Hãy ghi lại những đặc tính bạn đã có, và những gì bạn cần cố gắng hơn để đạt được.
1. Tầm nhìn và sứ mệnh
Một lãnh đạo giỏi phải là người hiểu rõ mục tiêu cần đạt được là gì. Đây là tố chất tối quan trọng.
Tầm nhìn của một công ty thường thể hiện qua bản công bố sứ mệnh của công ty đó, và sau đây là ví dụ của Starbucks:
Vậy bạn phát triển tầm nhìn đó như thế nào? Hãy dành ra một lúc để xác định xem bạn muốn đạt được điều gì, và lên kế hoạch hành động để đạt được chúng. Và đây là bài viết hướng dẫn đầy đủ cách bạn có thể định hướng tầm nhìn của mình.
2. Tự tạo cảm hứng làm việc cho mình
Không phải ngẫu nhiên mà những nhà lãnh đạo thành công lại có vô vàn phương pháp giúp họ tự tạo cảm hứng khi làm việc.
Dưới một mức độ nào đó, nếu bạn không thể tự tạo cảm hứng cho mình, bạn sẽ cảm thấy khó khăn trong quá trình cố gắng trở thành một lãnh đạo uy tín và được trọng vọng. Tuy nhiên, cũng đừng tuyệt vọng nếu bạn chưa có điều này.
Một trong những mấu chốt quan trọng là lúc nào bạn cũng phải có những mục tiêu để khuyến khích bạn làm việc. Một số người có thể tự tưởng thưởng mỗi khi họ đạt được mục tiêu, điều đó rất tốt. Nó giúp bạn duy trì sự nhiệt huyết và cảm hứng trong công việc. Bạn co thể tìm hiểu cách đặt ra một mục tiêu tuy tham vọng nhưng thực hiện được tại đây.
3. Tinh thần lạc quan và tư duy tích cực
Bạn nên biết rằng năng lượng tích cực có sức lan tỏa rất lớn, và những lãnh đạo xuất sắc luôn tràn đầy nguồn năng lượng này.
Chúng ta dễ dàng hợp tác làm việc với một nhà lãnh đạo có lối suy nghĩ tích cực. Bên cạnh đó, chính vì suy nghĩ tích cực mà họ luôn có một nguồn cảm hứng và ý tưởng dồi dào.
Bạn sẽ cảm nhận được nguồn năng lượng này bằng cách tiếp xúc với những con người lạc quan và hướng tới những mục tiêu tốt đẹp. Bạn có thể tìm hiểu những thói quen của những người lạc quan tại đây.
4. Cảm xúc ổn định
Khi bạn đã ở vào các vị trí lãnh đạo thì căng thẳng công việc là chuyện xảy ra như cơm bữa. Chính vì vậy, một lãnh đạo giỏi phải biết giữ cho cảm xúc của mình luôn ổn định và không phải dễ dàng bị phân tán tư tưởng.
Nếu căng thẳng bực bội khiến bạn dễ đánh mất cân bằng cảm xúc, hãy thử: hít thở chậm và sâu trong vòng 30 phút, ra ngoài đi bộ, uống một chút nước (thay vì trà hay cà phê), dành sự tập trung cho những gì bạn có thể giải quyết được. Sau đây là một số phương pháp hiệu quả giúp bạn giữ cân bằng cảm xúc.
5. Tự tin
Bạn hãy xem cách mà bất kì một CEO (giám đốc điều hành) nào thực hiện bài thuyết trình của mình thì bạn sẽ thấy rằng, học có sự tự tin mạnh mẽ vào bản thân dù cho họ có thể không phải là một diễn giả xuất sắc.
Tố chất này không phải là của riêng cho các giám đốc điều hành, mà bất kì nhà lãnh đạo kiệt xuất nào cũng vậy. Một giải thích cho điều này là vì chỉ khi tự tin thì người ta mới có thể thuyết phục người khác và nhận được sự tôn trọng của họ.
Sư tự tin của bạn quá thấp? Hãy cố tỏ ra tự tin. Các bác sĩ tâm lí khuyên rằng, nếu bạn làm ra vẻ tự tin, bạn trông sẽ tự tin hơn từ lời nói để cảm nhận của người đối diện. Và bạn sẽ trở nên tự tin... chỉ là vấn đề thời gian thôi.
Bạn đang cần những cách khác để giúp mình tự tin hơn, vậy thì "huấn luyện viên tự tin" (confidence coach) cho bạn những lời khuyên hữu ích sau đây:
6. Tính quyết đoán
Những người làm công tác lãnh đạo luôn được gọi để đưa ra các quyết định (trong số họ có những người phải đưa ra hàng tá quyết định mỗi ngày). Làm lãnh đạo thì ra các quyết định là một trong những công việc trọng yếu nhất.
Hãy quan sát những lãnh đạo rất thành công và bạn sẽ thấy rằng họ ra quyết định rất nhanh. Với họ, việc quyết định là một niềm vui chứ không phải là gánh nặng gây căng thẳng của những người không phải là lãnh đạo khi họ phải quyết định một điều gì đó.
Bạn đặt mình vào "phạm vi của lãnh đạo" (leadership bracket) bằng việc phát triển khả năng quyết định của mình. Hãy bắt đầu từ những quyết định nhỏ - rồi từ từ sẽ đến những quyết định lớn và khó hơn. Khi mọi người nhận thấy bạn có năng lực để đưa ra quyết định, họ sẽ thấy rằng bạn có tố chất lãnh đạo.
Tôi biết rằng cũng khá là khó khăn để ra các quyết định đúng đắn, nhưng đừng lo, dưới đây là hướng dẫn cho bạn:
7. Đam mê và nhiệt huyết
Biểu cảm, chủ động và năng nổ là ba từ tốt nhất để diễn tả một nhà lãnh đạo có nhiều đam mê.
Những lãnh đạo xuất sắc là những người vui vẻ, có định hướng, nhiệt tình vì mục đích công việc. Chính đam mê này giúp họ đạt những kết quả lớn. Nếu bạn muốn thành công giống như vậy, bạn cần phải xây dựng đam mê và nhiệt huyết với công việc hiện tại cũng như mục tiêu cuối cùng của nó.
Bạn hãy xem hình Tháp của Đam mê (Passion Pyramid) và thấy rằng niềm đam mê của người chỉ huy quan trong thế nào đối với đội ngũ:
Một cách để thực hiện điều đó là tìm kiếm điều tạo động lực cho bạn và giữ tập trung tuyệt đối vào đó. Ví dụ như, giúp đỡ mọi người là động lực của bạn, vậy thì hãy đảm bảo cả công việc lẫn công ty của bạn thích hợp để làm điều đó. Nếu bạn lấy tiền bạc là động lực, vậy hãy tập trung vào việc đạt tiền thưởng và tăng lương.
Bạn hãy đọc hướng dẫn cách xác định đam mê của Leo Babauta.
8. Giải trình trách nhiệm và đảm nhận trách nhiệm
Những lãnh đạo kiệt xuất hiểu rõ rằng lúc nào họ cũng phải là người chịu trách nhiệm cho công việc và kết quả công việc của họ, cả trong phạm vi cá nhân lẫn tập thể, và là người đứng mũi chịu sào nếu có điều gì bất trắc xảy ra.
Khi các sự việc tiêu cực phát sinh (và chắc chắn rằng nó sẽ xảy ra triền miên), một lãnh đạo tốt ngay lập tức đứng ra lãnh trách nhiệm. Mới đầu, họ sẽ cố gắng giải quyết vấn đề theo cách nào nhanh chóng và êm đẹp nhất. Nhưng nếu không được như thế, họ sẽ tuyên bố không nhận lương nữa và họ sẽ gánh toàn bộ trách nhiệm cho tất cả những gì đã xảy ra.
Bạn muốn phát triển kĩ năng lãnh đạo thì không được chối bỏ trách nhiệm hoặc nghĩa vụ giải trình kèm theo. Nếu bạn thích giấu đi những sai lầm, bạn đang cho thấy tố chất của một người không phải là lãnh đạo. Hãy đối diện với vấn đề và tìm giải pháp cho chúng. Khi làm như vậy, ngay lập tức mọi người sẽ tôn trọng bạn.
Khám phá một vài mẹo nhỏ giúp bạn trở thành một người có trách nhiệm hơn ở đây.
9. Tính tập trung
Bạn cần một sự tập trung cao độ để kiên trì với công việc cũng như mục tiêu, vì những nguồn phân tán tư tưởng hiện diện khắp mọi nơi. Những lãnh đạo xuất sắc nhất hiểu rõ điều đó, cho nên họ không ngừng tìm cách để giúp đội ngũ của họ tập trung vào công việc hơn.
Để đội ngũ của mình chỉ chú tâm vào bức tranh tổng thể là một cách họ áp dụng. Họ phân công công việc cụ thể vào một khoảng thời gian cụ thể và tránh được những việc không phải là trọng yếu.
Nếu bạn là người dễ mất tập trung, bạn cần dành thời gian để cải thiện mức độ tập trung của mình. Hãy lên kế hoạch ngày, tuần, tháng và năm của bạn để giúp đảm bảo rằng bạn không chậm tiến độ đạt mục tiêu công việc. Hãy xem qua 7 chiến thuật giúp bạn tập trung cao độ được đề nghị bởi chuyên gia về năng suất làm việc.
10. Luôn luôn học hỏi
Để thành công, các lãnh đạo hiểu rằng họ cần không ngừng nâng cao tay nghề cũng như kiến thức của mình. Họ sẽ học về tất cả những gì có thể mà liên quan đến ngành nghề của họ, để những quyết định của họ là những quyết định trong sự tự tin và tạo cảm giác an tâm, tin tưởng.
Tại sao luôn luôn học hỏi lại là một yếu tố quan trọng? Bạn sẽ tự tìm ra lí do dưới đây:
Lấy ví dụ một vị giám đốc điều hành của một công ty năng lượng mặt trời. Chất lượng của những tấm pin mặt trời có thể rất tuyệt vời, nhưng khi thương thảo với những khách hàng tiềm năng, nếu vị giám đốc hay nhân viện bán hàng thiếu hiểu biết về ngành năng lượng mặt trời hay dự báo của ngành trong tương lai, v.v..., thật khó để họ thương thảo thành công bất kì vụ giao dịch nào.
Vậy thì bạn cũng thế. Nếu bạn là cửa hàng trưởng của cửa hàng bán đồ điện tử, hãy đảm bảo là bạn hiểu về các loại sản phẩm mà bạn đang bán. Tuy nhiên, bạn cần phải đi trước một bước, hãy đọc về các mặt hàng sắp ra mắt và xu hướng tiêu dùng có thể thay đổi trong tương lai.
11. Sự đồng cảm
Những chỉ huy tốt nhất hiểu hiểu cảm giác của các thành viên trong nhóm, của khách hàng cũng như cộng sự của mình. Họ biết khen đúng lúc, và cũng biết lúc nào thì cần ngồi lại họp kín để thảo luận vấn đề.
Lãnh đạo mà không đồng cảm sẽ bị đánh giá là lạnh lùng, khắc nghiệt và không tâm lí. Thường thì họ cũng bị xem là không đáng tin cậy.
Một cách để đặt mình vào vị trí người khác là tổ chức họp thân mật thường xuyên với các đồng nghiệp của bạn. Khi làm như vậy thì bạn sẽ nhanh chóng hiểu được những lo lắng cũng như mong muốn của họ. Và một khi bạn hiểu được tại sao họ lại cảm thấy như thế - bạn sẽ ở vị trí có thể đồng cảm được với họ. Bằng cách dung nạp thêm những kĩ năng giao tiếp này, bạn sẽ học được cách để trở nên nhạy cảm hơn với những nhu cầu của người khác.
12. Có sức thuyết phục và tầm ảnh hưởng lớn
Tâm điểm của mọi giao dịch chính là sự giao tiếp qua lại. Dù đó là lúc thương thảo để bán hàng hay giải quyết khiếu nại của khách hàng, kết quả sẽ ra sao là tùy thuộc cách mà bạn giao tiếp với họ.
Lối giao tiếp của những vị lãnh đạo có sức cuốn hút như Richard Branson (Virgin) và Mark Zuckerberg (Facebook) là luôn tự tin và đầy sức thuyết phục. Họ biết cách chinh phục khán giả và để lại ấn tượng lâu dài trong tâm trí họ.
Một số rào cản thường gặp mà bạn cần phải vượt qua nếu muốn việc giao tiếp được hiệu quả hơn là:
Làm sao để học cách giao tiếp hiệu quả? Bạn có thể tham gia tổ chức giáo dục phi lợi nhuận nổi tiếng thế gới của Hoa Kỳ Toastmasters International. Họ đã giáo dục về nghệ thuật nói trước công chúng từ năm 1924, và trong số thành viên có cả Napoleon Hill, tác giả của cuốn sách Nghĩ giàu làm giàu (Think and Grow Rich) và Leonard Nimoy, diễn viên trong phim Star Trek.
Nếu bạn không có thời gian để tham gia sinh hoạt ở một câu lạc bộ, vậy thì hãy luyện tập giao tiếp ở nhà bằng cách đứng nói trước gương. Có cách hay hơn nữa là là bạn quay lại lúc mình thuyết trình, sau đó nhờ bạn bè hay các thành viên trong nhà mình cho lời khuyên. Bạn sẽ ngạc nhiên vì những khiếm khuyết họ phát hiện ra và chỉ cho bạn đấy.
13. Xây dựng đội ngũ
Nếu bạn chọn thành viên cho đội ngũ của mình một cách ngẫu nhiên, đó chỉ là phần nổi của cái gọi là "đội ngũ", bởi vì trên thực tế các yếu tố tạo nên một đội ngũ là mục đích rõ ràng, định hướng hoàn chỉnh và một nhà lãnh đạo dẫn đường.
Nếu bạn đã làm việc trong nhiều tổ, đội khác nhau, và với những người quản lí khác nhau, bạn sẽ đúc kết được rằng:
Những người quản lí lúc nào cũng xem những thành viên khác trong nhóm như con nít thì không được lòng mọi người. Ngược lại, nếu họ xem thành viên trong nhóm là những người trưởng thành sẽ được mọi người trong nhóm tôn trọng và yêu mến.
Thời của những người quản lí lúc nào cũng khuôn phép đã qua rồi. Hiện nay, trưởng nhóm giỏi phải là những người biết tạo cảm hứng và động lực trong nhóm, cũng như gìn giữ bầu khí thân thiện giữa tất cả các thành viên.
14. Nuôi dưỡng khả năng sáng tạo
Hướng giải quyết cho các vấn đề thường không phải đơn giản, rạch ròi như đen với trắng. Mà để tìm ra hướng giải quyết đòi hỏi lãnh đạo có lối tư duy rộng mở "ra khỏi chiếc hộp" (outside the box). Nói vậy cũng có nghĩa là, nhà lãnh đạo phải biết sáng tạo, và giúp phát triển mầm mống sáng tạo cũng như sáng kiến trong đội ngũ của họ.
Sự sáng tạo không phải chỉ có trong nghệ thuật, văn chương hay âm nhạc, vận hành một đội ngũ cũng cần sự sáng tạo như vậy. Hằng ngày, có nhiều lúc bạn sẽ phải đưa ra những ý định và hướng dẫn đội ngũ của mình tìm ra ý tưởng, từ đó giải quyết được vấn đề.
Trải nghiệm của một lãnh đạo là những trải nghiệm mà trước đó bạn chưa từng kinh qua bao giờ.
Hãy bắt đầu xây dựng các kĩ năng và kinh nghiệm cần thiết ngay bây giờ, hãy điểm lại những tố chất mà bạn còn thiếu - và cố gắng phát triển chúng.
Để trở thành một lãnh đạo tốt cần có sự rèn luyện trong một khoảng thời gian rất dài nhưng dần dà bạn cũng sẽ đến đó, đứng ngang hàng cùng với những nhà lãnh đạo tài năng khác.
Nguồn ảnh bìa: unsplash từ unsplash.com