Khi chúng ta nói rằng một điều gì đó là logic thì tức là chúng ta muốn khẳng định rằng điều đó có ý nghĩa và đúng với lý luận. Kỹ năng suy luận logic là khả năng tập trung vào nhiệm vụ trước mắt bằng cách tuân theo chuỗi quá trình tư duy gồm những kết luận được kết nối có thứ tự trước sau, cho đến khi tìm được kết quả sau cùng hợp lý nhất.

Sẽ có nhiều người không để ý rằng tất cả chúng ta đều phải giải quyết những thách thức chúng ta đối mặt hàng ngày bằng kỹ năng lý luận của mình. Chẳng hạn như tính toán chi tiêu khi đi siêu thị để đảm bảo rằng chúng ta có được mọi thứ cần thiết với giá trị hóa đơn thấp nhất; hoặc khi cố hoàn thành các nhiệm vụ của mình trong một ngày khiến chúng ta thành những "cỗ máy suy nghĩ" làm việc hùng hục để tìm ra giải pháp hoàn hảo nhất.

Tuy nhiên, nếu bạn thấy mình gặp khó khăn khi phải lập luận logic thì bạn sẽ cần phải cải thiện phần khả năng này của mình đấy.

Phân công hoạt động trong bộ não của chúng ta - Bán cầu não trái nắm phần kiểm soát chính đối với tư duy logic

Não là một cấu trúc sinh học phức tạp^[1], được chia thành bán cầu não trái và bán cầu não phải.

Mặc dù hai bên não luôn có tương tác với nhau, nhưng thực chất một bên sẽ hoạt động ưu thế hơn so với bên còn lại. Về sự phân chia này, mỗi bên não có cách thức và mục đích vận hành riêng biệt. Ví dụ, phía bên phải thiên về cảm xúc và sáng tạo, còn phía bên trái mang lại sự kiểm soát cho những xáo trộn và điều khiển suy nghĩ logic khi mọi việc trở nên khó hiểu.

Tuy nhiên, phía bên phải, vốn thường hoạt động khi chúng ta mơ mộng, có thể ảnh hưởng đến quá trình suy luận logic. Theo các nhà nghiên cứu^[2], hiệu quả suy luận logic bị chịu ảnh hưởng của trạng thái cảm xúc. Điều thú vị hơn là hầu hết trẻ em được đánh giá rất sáng tạo^[3] trước khi được đưa đến trường giáo dục định hướng theo lập luận. Hoặc ít nhất tình hình đã từng như vậy. Ngày nay, một số hệ thống trường học đã tổ chức các lớp/khóa học thiên về sáng tạo như nghệ thuật và thủ công.

Phía bên não trái nắm kiểm soát khả năng toán học và khoa học, vì phần não này phân tích thông tin từ cục bộ đến toàn diện. Những chuỗi số, ký hiệu, và kí tự có tính liên tiếp hay có tính quy tắc ẩn giấu trong chuỗi sẽ trở nên rõ ràng hơn khi được sắp xếp theo trình tự logic.

Mặt khác, phía bên não phải thường nhìn vào tổng thể bức tranh, để rồi chia nhỏ bức tranh thành từng phần nhỏ hơn. Tương tự như vậy, những người mạnh não phải quan tâm đến những đều cụ thể mà họ có thể ngửi, cảm nhận hoặc nếm. Họ cũng thường gặp khó khăn khi diễn đạt bằng lời nói.

Những thế mạnh về lý luận thuộc chức năng não trái bao gồm:

• Logic;
• Sự thật;
• Chi tiết;
• Hình dáng;
• Chiến lược;
• Từ ngữ;
• Ngôn ngữ;
• Thứ tự;
• Trực giác;
• Quá khứ và hiện tại;
• Thực tiễn;
• An toàn;
• Tổng quát;

Tư duy logic không phải bẩm sinh, mà là khả năng có thể học và rèn luyện được

Muốn cải thiện khả năng lập luận bạn chỉ đơn giản là cần học cách chú ý đến chi tiết. Những kỹ thuật sau đây giúp bạn dễ dàng vượt qua những cản trở trong việc suy nghĩ và trở nên thực sự tập trung.

Dừng quan sát mọi việc chỉ từ góc nhìn riêng của bạn

Muốn thúc đẩy quá trình tư duy logic, bạn cần phân biệt các sự kiện đã được thiết lập từ góc quan sát của mình. Tập trung vào môi trường xung quanh và các giác quan của bạn chỉ là nhận thức cá nhân, điều mà không thể bị nhầm lẫn với logic.

Chẳng hạn, có hai người cùng nhau thưởng thức một bữa ăn. Đối với người này thì món ăn có mùi khó chịu, trong khi người kia vẫn đang thưởng thức món ăn đó. Người đầu tiên không thích mùi của món ăn và cứ thế kết luận rằng món ấy không ăn được, không tốt cho sức khỏe và không được chế biến cẩn thận. Đó không phải là một kết luận chính xác và hợp lý.

Trước hết, người A không có bất kỳ bằng chứng chắc chắn nào về việc món ăn kém chất lượng hay được chế biến cẩu thả. Do đó, kết luận người A có được chỉ từ nhận định cá nhân là không phù hợp.

Để có được kết luận thấu đáo, họ phải gạt sang bên những ý kiến sai lệch của mình và xem xét các thông tin đã được chứng minh như các thành phần nguyên liệu của món ăn, cách nấu và những thiết bị được dùng trong lúc chế biến, để có thể đưa ra một tuyên bố đủ luận cứ chứng minh. Ngoài những gì mình quan sát được, người A cũng chỉ nên đưa ra kết luận sau khi đã tìm hiểu qua kiến thức ẩm thực và không được dựa trên những phỏng đoán phiến diện.

Suy nghĩ trước khi bạn bắt đầu hành động - Xây dựng chiến lược

Vì tư duy logic là thu thập tất cả các chi tiết và sắp xếp chúng lại với nhau cho đến khi tổng thể bức tranh chung đó trở nên rõ ràng, cho nên chiến lược đóng vai trò chính trong quá trình này. Học cách xây dựng chiến lược không chỉ tạo ra động lực cho não bộ mà còn giúp bạn giải quyết nhiệm vụ trong công việc nhanh và thành thạo hơn. Vậy làm thế nào để bạn phát triển loại kỹ năng hữu ích này?

Hãy bắt đầu bằng cách đặt câu hỏi cho tất cả mọi vấn đề và cố gắng làm rõ các chi tiết có tính lặp lại. Học hỏi từ những sai lầm của mình hay những người xung quanh để bạn có thể lường trước các tình huống. Giữ cho trí não liên tục hoạt động, tìm kiếm chi tiết và tìm hiểu tính chất của chúng khi riêng lẽ và theo nhóm trước khi tập trung vào phân tích bao quát toàn bộ vấn đề.

Tìm hiểu cẩn thận ý nghĩa của từ ngữ

Khi lập luận logic bạn sẽ cần dùng đến lời nói, và chỉ cần một biến chuyển nhẹ trong ngôn ngữ cũng tạo ra sự khác biệt lớn. Nắm được sự khác biệt giữa các cách dùng từ ngữ chắc chắn sẽ giúp bạn kiểm soát được các lỗ hổng, sơ hở của tư duy logic.

Nếu bạn nghe được từ "cần thiết" trong một câu nói, bạn sẽ biết chắc rằng sự thật trong nhận định ấy đi kèm với một điều kiện, không giống như từ "vừa đủ" mang nghĩa là chỉ cần một chút nỗ lực nữa để có được kết quả tích cực. Mọi điều kiện đều dẫn tới sự thay đổi nhỏ về ngữ nghĩa, giống như thứ tự từ trong câu sẽ thể hiện một ý kiến, suy nghĩ nhất định.

Khi có ai đó nói rằng, "Nếu làm điều đó, thì bạn sẽ nhận được phần thưởng" và "Nếu bạn nhận được phần thưởng, thì đó là do tôi đã bảo bạn làm như vậy". Sự khác biệt có thể không được chú ý ngay từ đầu, nhưng chúng vẫn tồn tại. Với câu đầu tiên, người A đơn thuần chỉ cần hoàn thành một điều kiện để nhận được phần thưởng. Với câu thứ hai, người B khẳng định rằng do người A thực hiện điều mà người B yêu cầu nên người A mới có được phần thưởng. Kết quả có thể giống nhau, nhưng nguyên nhân lại có sự khác biệt.

Nâng cao khả năng tư duy logic của bạn lúc nhàn rỗi với những trò chơi và cuốn sách bí ẩn

Mỗi ngày chúng ta thường bỏ trốn vào thế giới kỹ thuật số để tìm kiếm cách thức giải trí mới. Vậy tại sao không sử dụng thời gian đó để cải thiện kỹ năng lập luận logic của mình? Toán học không hề nhàm chán khi được tiếp cận như một trò chơi.

Có nhiều loại hình thử thách trí tuệ trực tuyến và ở dạng ứng dụng để tăng cường trí nhớ và tư duy logic của chúng ta. Thậm chí chúng ta có thể rèn luyện từ những trò chơi đánh bài trên Facebook. Chơi những trò chơi này có thể khiến bạn tập trung hơn để phân tích, từ đó giúp kích hoạt phần não bên trái của bạn.

Ngoài ra, thể loại sách bí ẩn, kì bí hay khám phá không chỉ dành cho những người dùng não phải. Trên thực tế, một cuốn sách giải đố hay có thể giúp bạn phát triển tư duy chiến lược thông qua quá trình giải quyết tất cả các điều bí ẩn có trong sách. Trò chơi cờ vua cũng là một lựa chọn hay ho để có kết quả tương tự.

Ngay cả những thiên tài cũng không được sinh ra đã biết tất cả; họ đã nghiên cứu, khám phá và làm việc chăm chỉ để cải thiện kỹ năng tư duy lôgic của họ. Vì vậy, bạn có thể áp dụng các phương pháp đơn giản đã được liệt kê ở trên vào cuộc sống hàng ngày của bạn để nâng cao không chỉ tư duy lôgic, mà cả năng suất làm việc chung của mình. Sau khi làm chủ kỹ năng lý luận logic, không còn ai có thể gọi bạn là một kẻ mơ mộng phi thực tế nữa.

Tài liệu tham khảo