Bạn đã bao giờ có cảm giác như quanh bạn chỉ toàn những kẻ dối trá chưa?

Có phải bạn đã quá mệt mỏi khi phải nghe hết những lời nói dối này đến lời nói dối khác? Và ở đây, chúng ta sẽ không nói đến kiểu người đôi khi nói dối để chối bỏ một cam kết nào đó.

Không, kiểu người như vậy thì sẽ dễ dàng kiểm soát hơn.

Chúng ta đang nói về một kiểu người nói dói vô cớ khiến bạn phải điên đầu vì họ.

Đúng vậy, chính là kiểu người này.

Đừng lo lắng. Bạn sẽ có thể trở nên thoải mái hơn khi bạn hiểu được có vô số lý do tại sao một người nói dối như vậy hay được biết đến với tên gọi bệnh lý nối dối và bạn sẽ biết cách nhận diện cũng như cách đối phó với họ.  

Bệnh lý nói nối: diễn ra liên tục và không có tính logic

Nói dối vụn vặt, lừa đảo, bịa đặt — Dù bạn có chia loại chúng, thì đó vẫn chỉ là sự dối trá. Tuy nhiên, bệnh lý nói dối thì khác. Loại nói dối này vượt xa những gì được coi là “nói dối vụn vặt” hay “lời nói dối vô hại” và kiểu người này thường xuyên nói dối mà không có logic nào đằng sau nó.

Có nhiều tên gọi cho bệnh lý nói dối, như là nói điêu, nói dối cưỡng ép và bệnh nói láo kinh niên.^[1] Trong khi một số thuật ngữ có thể quen thuộc với hầu hết mọi người nhưng một số thì không trừ phi bạn là chuyên gia trong lĩnh vực này.

Hơn nữa, có một sự nhất quán giữa các thuật ngữ này là đều có nghĩa giống nhau, nhưng có sự tranh luận giữa các chuyên gia sức khỏe tinh thần rằng bệnh lý nói dối được xếp vào loại nói dối cưỡng ép. Họ tin rằng nó là nói dối có xu hướng ép buộc mà không cần có lý do nào, chỉ là do sở thích, và bệnh lý nói dối không chỉ diễn ra thường xuyên, mà còn tạo sự giả tạo lên cả hành động.

Người mắc bệnh lý nói dối có thể gây hại

Ta dễ dàng nhìn thấy việc nói dối không phải là một vấn đề lớn, nhưng bệnh lý nói dối có thể gây hại trong một số trường hợp. Những người này không chỉ nói dối để tạo sự hứng thú hoặc tạo lòng tin với cuộc sống của họ , họ còn nói dối với những người khác - có thể bao gồm cả bạn đó.

Nếu không nhận ra được một người có phải là người mắc bệnh lý nói dối hay không, có thể sẽ dẫn đến những trải nghiệm tiêu cực. Ví dụ, bạn đang làm tại văn phòng và bạn biết được một kẻ đang nói sai sự thật về bạn để chiếm lấy công của bạn. Hoặc đôi khi, nó còn không ảnh hưởng đến công việc của bạn. Họ làm vậy có lẽ chỉ để trở nên đáng ghét hơn. Ngoài ra, có những kẻ nói dối bệnh lý có thể không thể hiện ngay lúc đầu. Một số sẽ thể hiện mình là một người duyên dáng, tử tế và thú vị. Nhưng bạn có thể sớm nhận ra người này không chỉ là một kẻ nói dối, thậm chí còn là một kẻ bị xã hội xa lánh, gây tổn hại đến cho bạn.

Kiểu người nói dối này có lẽ nên được cho là một kiểu rối loạn tâm thần khác

Như ngày nay, bệnh lý nói dối được cho là^[2]

“Không được công nhận trong Cẩm Nang Chẩn Đoán Và Thống Kê - cuốn sách được công bố bởi Hiệp Hội Tâm Thần Hoa Kỳ - là một tình trạng sức khoẻ tâm thần phân liệt, nhưng người ta đồng ý rằng đây là một hành vi không phù hợp với tiêu chuẩn của con người.”

Ngoài ra, một số người bị các rối loạn khác và bệnh lý nói dối có thể là triệu chứng của các rối loạn này. Những vấn đề này có thể góp phần làm cho việc chẩn đoán bệnh lý trở nên khó khăn hơn. Ví dụ, một đứa trẻ có thể bị rối loạn thiếu tập trung hoặc bị rối loạn thách thức chống đối. Ngoài ra, một người trưởng thành có thể bị rối loạn tâm thần, ảo tưởng, bệnh xã hội và nhiều hơn nữa. Tất cả những rối loạn này có thể làm mờ đi những ranh giới đằng sau bệnh lý nói dối.

Tiếp đó, Tin Tức Y Khoa Ngày Nay nói rằng,^[3]

“Nói dối bệnh lý không mọc ra từ đâu đó như một khối u. Nó được tiếp thu ở một giai đoạn nào đó, và trong nhiều năm sau đó.”

Để phát hiện một kẻ nói dối bệnh lý, hãy quan sát những hành vi này

Khi bạn đối phó với những kẻ nói dối bệnh hoạn, bạn sẽ bắt đầu nhận thấy một vài điều về họ.

Họ là người "cực kỳ" tuyệt vời

Ví dụ, mọi câu chuyện họ kể sẽ có vẻ phi thường và hoàn toàn tuyệt vời. Họ thường đặt mình vào một ánh sáng tuyệt vời, chẳng hạn như một anh hùng cứu rỗi suốt cả ngày, một người giàu có và quyền lực, hoặc họ biết rất nhiều người nổi tiếng hoặc người ở vị trí tuyệt vời.

Họ luôn sắm vai mình là nạn nhân

Ngoài ra, những kẻ nói dối bệnh lý cũng có thể có một cách tiếp cận ngược lại và thể hiện mình là nạn nhân. Người này có thể luôn có một căn bệnh mới, hoặc bi kịch trong cuộc sống của họ. Thật khó khăn khi số lượng các sự kiện khủng khiếp trong cuộc sống của một người làm cho bạn nghi ngờ về sự trung thực của họ, bạn có thể đối phó với một kẻ nói dối bệnh hoạn. ^[4]

Họ là người nghiện một thứ gì đó

Nếu một người có loại nghiện nhất định như nghiện rượu, cờ bạc, lạm dụng chất gây nghiện hoặc nhiều hơn, thì họ có thể có nhiều khả năng là một kẻ nói dối bệnh lý. Điều này không có nghĩa là tất cả những người nghiện đều là những kẻ nói dối, nhưng theo Expertscolumn.com, những người chiến đấu với cơn nghiện có xu hướng nói dối nhiều hơn với bạn bè và gia đình. ^[5]

Một vài điểm cần chú ý ở bệnh lý nói dối:^[6]

• Sự ám ảnh
• Chăm sóc bản thân thái quá
• Sự ghen tuông, cảnh giác
• Sự bốc đồng
• Có thái độ lạm dụng
• Có tính hung hăng

Nếu gặp bất kỳ người nào có bệnh lý nói dối, thì bạn hãy giải quyết một cách đúng đắn

Vì vậy, khi bạn biết ai đó là kẻ nói dối bệnh hoạn, bạn có thể cảnh giác và có nhiều khả năng hơn để đối phó với họ. Bằng cách nào nhỉ? Theo PsychCentral, có một vài cách để xử lý họ:

1. Tránh thu hút họ nếu có thể

Bản năng nguyên thủy của bạn có thể nhanh chóng cho bạn biết điều gì đó về một kẻ nói dối bệnh hoạn. Thay vì đồng ý và lôi kéo họ, bạn có thể cho họ một cái nhìn bối rối, trống rỗng. Điều đó cho phép họ biết bạn nhận ra rằng họ đã lừa bạn bằng những câu chuyện kỳ quặc của họ. Điều này có thể kéo họ lại hoặc để họ chuyển sang người khác.

2. Hãy thừa nhận

Nếu bạn biết người này nói dối rất nhiều, thì thậm chí đừng cân nhắc tin vào bất kỳ phần nào trong câu chuyện của họ trừ khi bạn có thể xâu chuỗi tình tiết với sự thật. Cho đến khi bạn có thể, hãy chắc chắn rằng bạn luôn tách biệt và trung lập trong tất cả các cuộc trò chuyện.

3. Không tranh cãi với họ

Có một cuộc tranh luận với một người rõ ràng có vấn đề và luôn sống trong thế giới tồn tại trong đầu họ là không cần thiết. Dù sao thì bạn cũng sẽ không bao giờ hiểu được sự thật và tốt nhất là hãy giữ khoảng cách nếu bạn có thể.^[7]

Nếu bạn kết bạn với người đó, Nobulelling.com nói rằng bạn hãy thử những gợi ý này:

4. Đề nghị giúp đỡ họ

Hãy trấn an họ rằng bạn vẫn quan tâm đến họ bất kể vấn đề của họ là gì. Hãy nói với họ bạn hiểu là họ bị ép buộc phải nói dối và bạn sẵn sàng giúp đỡ họ. 

5. Giúp họ thay đổi

Khuyến khích họ thực hành một chút tại một thời điểm. Nói một vài sự thật có ý thức và có chủ ý có thể giúp điều chỉnh hành vi của họ.^[8]

Nếu vẫn thất bại, thì bạn có thể cần phải dừng lại với tình bạn. Đôi khi, bạn không thể giữ tình bạn bè với một kẻ nói dối bệnh hoạn. Trong trường hợp đó, bạn có thể cần kết thúc mối quan hệ hoàn toàn và tránh xa người đó. Livestrong.com nói:

Những kẻ nói dối bệnh lý có thể vượt qua xu hướng nói dối, nhưng cần có sự sẵn sàng và thường xuyên, trị liệu, vì vậy để trở thành một người bạn bạn cần phải đồng hành với họ lâu dài. Thông thường, người đó không muốn giúp đỡ, tại thời điểm đó bạn cần dứt khoát từ bỏ để không bị tổn thương.^[9]

Hiểu cách một kẻ nói dối bệnh lý hoạt động cũng như cách nhận ra một người nói dối bệnh lý sẽ giúp bạn được trang bị tốt hơn để đối phó với người này đúng cách và bảo vệ chính bạn trong quá trình đó.

Tài liệu tham khảo